Ay ve Güneş tutulmasında hangi dualar, zikirler ve esmalar okunur? Ay tutulması ve Güneş tutulmasında okunacak dualar ve ibadetler nelerdir? Ay tutulmasında namaz nasıl kılınır? Ay veya Güneş tutulurken namaz kılınır mı? Ay ve güneş tutulması sırasında Müslümanlar neden dua eder? Peygamber Efendimiz ay veya güneş tutulmasında ne yapardı? Ayın turuncu olması neye işaret? Bir sonraki tutulma ne zaman?
Güneş ve ay tutulması dinimizde ne anlama gelir? Güneş ve Ay tutulması namazını ifade eden kavram nedir? Husuf ve küsuf ne demektir? Güneş tutulması duası ile ay tutulması duası arasındaki fark nedir? Ay veya Güneş tutulmasında hangi dua okunur, hangi namaz nasıl kılınır? Ay Tutulmasında Okunacak Esma ve Zikirler nelerdir?
İşte okunacak esmalar, getirilecek zikirler ile küsuf namazının kılınışı. Peki, Ay tutulmasında hangi dua okunur, hangi namaz kılınır? İşte okunacak Esmaül Hüsna zikirleri ve tesbihler…
İslam’da Güneş ve Ay Tutulması
Müslümanlar, göklerde ve yerde bulunan her şeyin, âlemlerin Rabbi olan Yüce Allah tarafından yaratıldığını ve yaşatıldığını bilirler. Kuran’da insanlar, Allah’ın azametinin işaretleri olarak çevrelerine bakmaları, gözlemlemeleri ve doğal dünyanın güzellikleri ve harikaları üzerinde düşünmeleri için teşvik edilir.
- “Güneşi, ayı ve yıldızları yaratan Allah’tır. (A’râf Suresi – 54. Ayet)
- “Geceyi, gündüzü, güneşi ve ayı yaratan O’dur. Bütün (gök cisimleri) kendi yörüngelerinde yüzerler.” (Enbiyâ Suresi 33. Ayet)
- “Güneş ve ay tam olarak hesaplanmış rotaları takip ederler.” (Rahman Suresi 5. Ayet)
Bir güneş veya ay tutulması sırasında, tutulma anında Müslümanlarca kılınan Tutulma Namazı (Küsuf ve Husuf Namazı) ve okunması tavsiye edilen dualar vardır.
Küsuf Namazı: Güneş tutulması sırasında veya sonrasında kılınan nafile bir namazdır. Tutulma yaşandığı zaman, Cumayı kıldıran imam, ezansız ve kametsiz en az iki rekat namaz kıldırır.
Hüsûf Namazı; Ay tutulması sırasında veya sonrasında kişinin kendi evinde tek başına kıldığı iki rekâtlık nafile bir namazdır. İslam’da ay tutulmasına hüsûf denir.
Küsuf/Husûf Namazı ve Hz. Peygamber Efendimizin Sünneti
Hicretin 10. senesi, Rebiülevvel ayının onuncu günü (Salı), Hz. Peygamberin Hz. Mâriye’den olan sevgili oğlu İbrahim, bebek yaşta (henüz on altı aylık iken) vefat etti. Peygamber Efendimiz (sav)’in oğlu İbrahim’in öldüğü gün güneş tutulması oldu.
O dönemde bazı batıl inanç ve hurafelere inanan insanlar, küçük çocuğun ölümü ve Peygamber’in o günkü üzüntüsü nedeniyle güneşin tutulduğunu söylediler. Bunun üzerine Hz. Peygamber onların bu yanlış inanışını ve anlayışlarını düzeltti.
El-Muğire bin Şu’ba’nın aktardığına göre:
“İbrahim’in vefat ettiği gün güneş tutuldu ve insanlar, tutulmanın İbrahim’in (Peygamberin oğlu) vefatı sebebiyle olduğunu söylediler. Resulü Ekrem Efendimiz bunu duyunca, Mescid-i Şerife vardı ve Allah’a hamd ve senâdan sonra Ashab-ı Kirama şöyle dedi:
“Ey insanlar! Biliniz ki, güneş ve ay; Allah’ın kudret alâmetlerinden ikisidir. Bir kimsenin vefatı veya birinin hayatı sebebiyle tutulmazlar. Öyleyse bunları tutulmuş gördüğünüzde, hemen mescitlere gidin, Allah’a dua edin ve tutulma aydınlanıncaya kadar namaz kılın!” (Tabakât, 1:142; Buhari, Küsuf, 1, 15; Müslim, Küsuf, 5)
Bir tutulma sırasında Müslümanların Allah’a karşı alçakgönüllü ve mütavazi şekilde hamd ve dua ederler. Bunun sebeplerinden ilki, tutulma Allah’ın azamet ve kudretinin bir alametidir. İkinci sebebi ise, bir tutulma insanların korkmasına neden olabilir. Müslümanlar korktuklarında sabır ve sebat için Allah’a yönelirler.
Hadis kaynaklarında, aralarında bazı rivayet farklılıkları bulunmakla birlikte güneş tutulduğu zaman Hz. Peygamber’in küsûf namazı kıldırdığını ifade eden çok sayıda hadis mevcuttur.
Hz. Ebu Bekir’in bildirdiği göre:
“Allah Resulü, ‘Güneş ve ay, Allah’ın ayetlerinden iki ayettir ve bir kimsenin ölümüyle tutulmazlar, fakat Allah, bu ikisiyle kullarını korkutur’ buyurdu.” (Hadis)
Diğer bir durum ise bir tutulma, Kıyamet Günü’nün bir hatırlatıcısıdır.
Ebu Musa’nın bildirdiği şekliyle:
“Güneş tutuldu ve Peygamber ( s.a.v.) kıyamet saatinin gelmesinden korkarak kalktı. Mescide gitti ve şimdiye kadar gördüğüm en uzun kıyam, rükû ve secde ile namaz kıldı. Sonra: “Allah’ın gönderdiği bu âyetler, bir kimsenin yaşaması veya ölmesi ile meydana gelmez, fakat Allah, kullarını bunlarla korkutur, sizler de bu kabilden (korkunç) bir şey gördüğünüz zaman Allah’ı zikredin, O’na dua edin ve O’ndan mağfiret dileyin’ dedi.” (Buhari 2:167)
Güneş tutulmasında Küsuf Namazından önce gusül abdesti almak, cuma ve bayram namazları gibi camide kılmak, rükû, kıraat ve secdeleri normal zamanlara göre daha uzun tutmak Hz. Peygamberin sünnetlerindedir.
Tutulma Namazı Nasıl Kılınır?
Küsûf (Güneş Tutulması) Namazı tek başına kılınabilceği gibi cemaatle de kılınabilir. Abdullah bin Amr’ın naklettiğine göre: Rasûlullah (s.a.v.) zamanında güneş tutulunca, cemaatle namaz kılınacağı bildirmiştir.
Hz. Peygamber (s.a.s.)’in kendisinin de güneş tutulduğunda mescide giderek namaz kıldığı rivayet edilmiştir.
Peygamberimiz zamanında güneş tutuldu ve sonra iki rekât namaz kıldı. (Müslim, Küsuf, 3-5).
Abdullah bin Amr rivayetine göre: “Resulullah (s.a.v.) hayatta iken güneş tutulunca, namazın cemaatle kılınacağı ilân edildi.” (Buhari, Cilt 2, Kitap 18, Sayı 155)
Tutulma namazının her rekâtında iki rükû ve iki secde vardır. Hz. Âişe (ra) bildirdiğine göre Resûlullah’ın Zemzem kuyusunun gölgeliğinde küsûf namazı kıldırdığı rivayet edilmektedir.
“Peygamberimiz güneş tutulması sırasında bize önderlik etti ve iki rekâtta dört rükû yaptı ve birinci rekât daha uzundu.” (Buhari 2:171)
Ayrıca Hazreti Aişe validemizin naklettiği bir başka hadis-i şerife göre;
Resulullah (s.a.v.) zamanında güneş tutulduğu için insanları namaza kıldırdı, ayağa kalktı ve uzun bir kıyam yaptı, sonra uzun bir rükû yaptı. Tekrar ayağa kalktı ve uzun bir kıyam yaptı. Birinci rekâtta rükû tekrar uzun oldu, fakat birinci rekâttan daha kısa oldu, sonra secdeye varıp secdeyi uzattı, ikinci rekâtta da birinci rekâtta yaptığının aynısını yaptı ve sonra namazı bitirdi. O vakit güneş (tutulma) açılmıştı. Hutbeyi verdi ve Allah’a hamd ve senâ ettikten sonra, “Güneş ve ay, Allah’ın âyetlerinden iki âyettir; onlar, kimsenin ölümü ve hayatı üzerine tutulmazlar. Artık güneş tutulmasını gördüğünüz zaman Allah’ı anın ve tekbir getirin, namaz kılın ve sadaka verin.” buyurdu. (Buhari, Hadis 2:154)
Modern zamanlarda, güneş ve ay tutulmalarını çevreleyen batıl inançlar ve korku azaldı. Ancak Müslümanlar, göklerde ve yerde her şeye gücü yeten Allah’ın tek başına olduğunu hatırlatmak için, güneş tutulması sırasında Allah’ı tesbih ve dua ederler.
Tutulma Namazı Zorunlu mu yoksa sünnet mi?
Güneş veya ay tutulması zamanında kılınan namazlar farz ve vacip değildir, ama kim işten/diğer görevlerden zaman ayırabiliyorsa gerçekten yapmalıdır. Bir tam güneş veya ay tutulması gördüğümüzde, bu fırsatı değerlendirip ve amellerimizi bu sünnetle güzelleştirebiliriz.
Tutulma sırasında namaz kılamayan kadınlar bu vakitleri dua, zikir, istiğfar, tövbe ile geçirmeli ve ailelerini teşvik etmelidir.
Ayrıca tam vakti kesin olarak doğru olmadıkları için takvimlere ve hesaplamalara güvenmeyin. Tutulmayı kendiniz görün ve duaya başlayın.
Ay Tutulmasında Okunacak Dua ve Kılınacak Namaz
Güneş ve ay tutulması, herhangi bir kişinin yaşamı veya ölümü üzerine gerçekleşmez, ancak O’nun yarattıklarındandır. Allah, yarattıklarında dilediğini değiştirir. O halde iki tutulmadan hangisi aydınlanıncaya veya Allah büyük bir meseleyi (kıyâmet gününü) ortaya çıkarıncaya kadar namaz kılar. (Mişkâtü’l-Mesâbîh)
Peygamber Efendimiz Ay tutulması ve Güneş tutulmasında kılınan nafile namazlardan olan Husuf namazı ve Küsûf namazını tavsiye etmektedir.
Ay tutulması sırasında ya da tutulma gerçekleştikten sonra evinde tek başına kılınan nafile namaza husuf namazı denir. Tıpkı güneş tutulmasında kılınan Küsûf namazında olduğu gibi, gizli ya da açık bir kıraatle 2 ya da 4 rekat kılınabilir. Husuf namazının camide cemaatle birlikte kılınmasının sünnet olmadığı yönünde âlimler tarafından öne sürülse de kılınması konusunda herhangi bir sakınca yoktur.
İmam-ı A`zam`a göre, Şâfiî ve Ahmed b. Hanbel’e göre hüsûf namazı güneş tutulmasında kılınan küsûf namazı gibi sünnet niteliğindedir, cemaatle kılınabilir.
Küsuf Namazının Kılınışı
Güneş tutulmasında kılınan Küsûf namazı ile Ay tutulmasında kılınan Hüsûf namazı arasında kılınış şekli itibariyle bir fark yoktur. Her iki namaz da tutulma anında veya tutulma gerçekleştikten sonra kılınabilir. Güneş tutulunca kılınan küsuf namazını cemaatle kılmak sünnettir. Ay tutulunca kılınan husuf namazı ise tek başına kılınabilir.
Küsûf ve husûf namazı İslâm hukukçularının büyük çoğunluğuna göre müekked sünnettir. Yalnız Hanefî ve Mâlikîler husûf namazını mendup (yapılması faziletli ve sevaplı olan amel) olarak görürler.
Küsuf/Husuf Namazı kılmadan önce niyet edilir; Niyet ettim Allah rızası için iki rekat Küsûf veya Husuf Namazı namazı kılmaya.
1. REKAT
Allahu Ekber diyerek İftitah Tekbiri alınır ve namaza başlanır.
- “Sübhaneke” okunur,
- “Euzü-Besmele” çekilir,
- “Fatiha Sûresi” okunur,
- “Namaz Sûresi” okunur (sünnet olan uzun bir sure okunmasıdır)
- “Rüku”a eğilinir,
- “Secde”ye gidilir,
- “Kıyam”a geçilir yani ayağa kalkılarak ikinci rekata başlanır,
2. REKAT
- “Besmele” çekilir,
- “Fatiha Sûresi” okunur,
- “Namaz Sûresi” okunur,
- “Rüku”a eğilinir,
- “Secde”ye gidilir,
- “Ka’de-i ahîre” yani son oturuşa geçilir,
- “Ettahiyyâtü” okunur,
- “Allahümme Salli” okunur,
- “Allahümme Barik” okunur,
- “Rabbena Atina” okunur,
- “Rabbena Firli” okunur,
- “Esselamü Aleyküm Ve Rahmetullah” diye selam verilerek namaz tamamlanır.
Namazdan sonra 33 defa “Allâhü Ekber” diye tekbir getirip ardından: “Sübhânallâhi ve’l-hamdü liltâhi ve lâ ilâhe illâhü vallâ- hü ekber Li havle ve lâ kuvvete illâ billâhi’l-aliyyi’l-azîm.” denir.
Ay ve Güneş tutulmasında okunacak dualar
31 kez Ya Rakib
75 kez Ya Muzill
14 kez Ya Vehhab
100 kez Ya Gaffar
1020 kez Ya Aziymu Celle Celalühü
306 kez Ya Kahiru ya zel batşiş şedidi entellezi la yütakuntikamüh.
7 kez Hasbiyallahu lâ ilâhe illâ Hû, Aleyhi tevekkeltu ve Huve rabbül arşıl azîm.
Kuran-ı Kerim’de Güneş ve Ay ile ilgili Ayetler
Yâsîn Suresi 37. Ayet: Gece de onlar için bir delildir. Gündüzü ondan çıkarırız, bir de bakarsın karanlık içinde kalmışlardır.
Yâsîn Suresi 40. Ayet: Ne güneş aya yetişebilir, ne de gece gündüzü geçebilir. Her biri bir yörüngede yüzmektedir.
Fussilet Suresi 37. Ayet: Gece, gündüz, güneş ve ay Allah’ın varlığının delillerindendir. Güneşe ve aya secde etmeyin. Eğer gerçekten Allah’a kulluk ediyorsanız, onları yaratan Allah’a secde edin.
Yûnus Suresi 5. Ayet: O, güneşi bir ışık (kaynağı), ayı da (geceleyin) bir aydınlık (kaynağı) kılan, yılların sayısını ve hesabı bilmeniz için ona menziller takdir edendir. Allah bunları (boş yere değil) ancak gerçek ile (hikmeti gereğince) yaratmıştır. O, âyetlerini, bilen bir topluma ayrı ayrı açıklamaktadır.
Ra’d Suresi 2. Ayet: Allah, gökleri gördüğünüz herhangi bir direk olmadan yükselten, sonra Arş’a kurulan, güneşi ve ayı buyruğu altına alandır. Bunların hepsi belli bir zamana kadar akıp gitmektedir. O, her işi (hakkıyla) düzenler, yürütür, âyetleri ayrı ayrı açıklar ki Rabbinize kavuşacağınıza kesin olarak inanasınız.
Furkân Suresi 45. Ayet: Rabbinin gölgeyi nasıl uzattığını görmez misin? İsteseydi onu sabit kılardı. Sonra biz güneşi gölgeye delil kıldık.
Furkân Suresi 46. Ayet: Sonra güneşin yükselmesiyle onu yavaş yavaş kendimize doğru çekip ortadan kaldırırız.
Ayın turuncu olması neye işaret?
Güneş ve Ay‘ın bazen turuncu veya kırmızı görünmesinin sebebi Dünya‘nın atmosferindeki parçacıklardır. Yapılan bilimsel araştırmalar sonucunda kısa dalga boyu olan mavi ışıklar, uzun dalga boylu kırmızı ışıklara göre daha çok etrafa saçılır. Bu da nesnelerin Dünya’dan bakıldığında daha kırmızı görünmesine neden olur.
Mavi ışığa göre kırmızı ışık atmosferden geçerken çok daha az etrafa dağılarak geçiyor. Güneş batarken ya da doğarken atmosferde alması gereken yol artınca saçılan ışığın miktarı da artar. Mavi ışığın etkisinin etrafa dağılarak azalmasıyla nesneleri kızılımsı görüyoruz.
Senede Kaç Tutulma Olur?
NASA’ya göre, her yıl iki ila dört güneş tutulması meydana gelirken, ay tutulmaları daha az sıklıkta görülür.
Çoğu takvim yılında iki ay tutulması vardır; bazı yıllarda bir veya üç veya hiçbiri meydana gelmez. Güneş tutulmaları, beşi istisnai olmak üzere yılda iki ila beş kez gerçekleşebilir. En son 1935’te beş tane güneş tutulması yaşanmıştı ve 2206’ya kadar bir daha olmayacak.
Bir güneş tutulması, özellikle tam bir tutulma, Dünya’nın yalnızca sınırlı bir bölümünden görülebilirken, Ay tutulması, tutulma sırasında, Ay’ın ufku üzerinde olduğu her yerde görülebilir.
2023’teki Ay ve Güneş Tutulmaları
- 20 Nis 2023 – Tam Güneş Tutulması
- 5-6 Mayıs 2023 — Yarı Gölgeli Ay Tutulması
- 14 Eki 2023 – Halkalı Güneş Tutulması
- 28–29 Eki 2023 — Kısmi Ay Tutulması
2024’teki tutulmalar
- 24–25 Mart 2024 – Yarı Gölgeli Ay Tutulması
- 8 Nisan 2024 – Tam Güneş Tutulması
- 17–18 Eylül 2024 – Kısmi Ay Tutulması
- 2 Ekim 2024 – Halkalı Güneş Tutulması
- 17 Ekim 2024 – Kısmi Ay Tutulması
Bu yazılar da ilginizi çekebilir;
- Husuf ve Küsuf namazı nasıl kılınır?
- 2023 Güneş ve Ay Tutulması Tarihleri
- 19 Kasım parçalı Ay tutulması
- 26 Mayıs Kanlı Ay Tutulması
- 21 Aralık En Uzun Gece
- Gökyüzü neden mavidir?
- Sonbahar Mevsimi nedir?
