İstibra ve istinca kelima anlamı ne demek? İstibra nedir, nasıl ve neden yapılır? Dinimize göre istibra ve istinca yapmak neden önemlidir, amacı nedir? Tuvaletten sonra 40 adım yürümek sünnet mi? İç çamaşıra idrar damlaması namaza engel mi, abdesti bozar mı? Tuvaletten sonra abdest almak nasıl olmalı? İstibra ve istinca nasıl yapılır ve dikkat edilmesi neden önemlidir? İstibra yapmanın hükmü nedir? Istibra mı önce yapılır istinca mı? Istinca şart mı?
İstibra ve İstinca
İslâmiyet temiz olmaya ve temiz kalmaya büyük önem vermiştir. İslam dini, ferdî ve içtimaî hayatın her alanında temizliğe büyük önem vermiştir. Namaz gibi bazı ibadetleri yerine getirmede maddî temizlik (necâsetten tahâret) yanında mânevî temizliği de (hadesten tahâret) şart koşmuştur.
Kuran-ı Kerim’de geçen ayetler dışında Hz. Peygamber (s.a.v), birçok hal ve davranışlarında ve hadis-i şeriflerinde temizliğin önemi ve gerekliliği üzerinde ısrarla ve titizlikle durmuştur. Müslümanların beden temizliğine çok dikkat etmesi gerektiği tavsiye edilmiştir. Nitekim Müslim ve Buhari’nin aktardığı “temizlik imanın yarısıdır” hadisi de bunun en önemli kanıtlarından birisidir. Bu nedenle de her Müslüman istibra ve istinca kurallarını öğrenmeli ve çok dikkatli bir şekilde uygulamalıdır.
Dinimizce temizlik çok önemlidir. Kabir azabından kurtulmak isteyen Müslümanların ise, tuvalet temizliğine çok dikkat etmesi gerekir. Bununla ilgili ve temizliği teşvik eden pek çok hadis bulunuyor.
İstinca Nedir?
İstinca, küçük ve büyük abdestten sonra kendini ve avret yerlerinin temizlenmesi anlamına gelen İslami bir terimdir.
İstinca, istibra’dan önce (su ve mendille temizlenmek) yapılan eylemdir. Vücutta atılacak idrar izinin kalmamasını sağlamak için yapılan işlemdir.
Arapça kökenli istinca sözcüğü kelime anlamı olarak; “bir sıkıntıdan kurtulmak, bir şeyi kesmek, pisliklerden arınmak ve temizlenmek” manasındaki “necâ” (necât) kökünden gelir. İslamî bir terim olarak istinca, necasetten arınmak ve temizlenmek anlamında kullanılır. Bu durum ise, halk arasında daha çok taharetlenmek olarak bilinir. Fıkıh kitaplarında ve sünnet ile ilgili yazılmış olan eserlerde her iki terimden de sıkça bahsedilir.
İslam dininde istinca zorunludur ve İslami hijyen hukukunun ve İslam’da beden ve ruhun genel ritüel saflığının bir parçasıdır. Bu, cinsel organlardan veya rektumdan geçen her şeyi suyla temizlemek anlamına gelir. Alanın temizlenmesine yardımcı olmak için suya ek olarak tuvalet kağıdı ve taş gibi diğer temiz aletler kullanılabilir.
“…Orada temizlenmeyi seven erkekler vardır. Allah da temizlenenleri sever.” (Tevbe suresi 108. Ayet)
İstibra Nedir?
Küçük abdestten sonra idrar yolunda kalması muhtemel idrar akıntısının tamamen kesilmesi için bir süre bekleme ve bu manadaki temizlik faaliyetine “istibrâ” denilir. Abdest aldıktan sonra gelen idrar bir damla da olsa, abdestin bozulmasına sebep olur.
İstibra, Arapça bir sözcüktür ve “kurtulmak, uzaklaşmak, bir şeyden kurtulmayı istemek” anlamındaki berâet kökünden türemiştir. Aynı zamanda pisliklerden uzak olmak anlamına da gelir.
İslamî bir terim olarak ise abdest bozduktan sonra dışkı veya idrarın tamamen kesildiğini anlamak için bir süre beklemeyi ve bu amaçla bazı davranışlarda bulunmayı ifade eder. İstibra, küçük abdesti yaptıktan sonra yapılması gereken temizliktir.
Kadının istibra yapmasına gerek yoktur, idrarını yaptıktan sonra birkaç dakika beklemesi ve idrarın durduğundan emin olması yeterlidir. Doğrudan su/doku ile kendini temizlemeye geçmelidir.
İstibra Nasıl Yapılır?
Özellikle erkekler açısından istibrâ daha önemlidir. Çünkü eğer özür hali söz konusu değil ise vücuttan idrar sızıntısı olursa abdest geçerli olmaz. Bunun için de idrarın vücuttan iyice çıkmasını beklemek, bu amaçla biraz hareket etmek, yürümek veya öksürmek gerekebilir. Herkesin bünyesi farklıdır, birisinde işe yarayan başkasında işe yaramayabilir. Bu nedenle sizin için işe yarayan bir yöntem bulmak önemlidir. Ana nokta, herhangi bir idrar izinden arınmış olmanızdır.
- Yürüme: İdrarınızı yaptıktan sonra başka bir şey olmayacağından emin olmak ve kendinizi tatmin etmek için bir süre yürüyebilirsiniz. Yürürken penisin etrafına doku koymak en iyisidir, böylece herhangi bir damla çıkarsa kıyafetlerinize bulaşmaz. Yürüme hareketi vücutta herhangi bir idrar izinin çıkmasına neden olacak hareket yaratır. Yürüdükten sonra abdest almak için geri dönersiniz.
- Öksürük: Öksürme hareketi vücudun alt kısmına basınç uygulayarak idrar izlerinin dışarı çıkmasını sağlar.
- Tek tarafa yaslanma: Sol veya sağ tarafa yaslanıp hafif bir basınç uygulamak, alt karın bölgesine de basınç uygulayarak arta kalan idrarın çıkmasına neden olabilir.
- Doku Kullanımı: Doku iyi bir emicidir, idrarı emmesi için penisin başına doku (pamuk) uygulayabilirsiniz. Daha sonra biraz baskı uygulayabilir ve herhangi bir iz olup olmadığını görmek için doku ile tekrar kontrol edebilirsiniz.
- İki Bacak Arasına Basınç Uygulayın: Bazıları iki bacak arasına (kalça ile testis arasındaki kısım) hafif bir basınç uygulayarak kalan idrarı dışarı doğru iter.
Ya da kendinize uygun başka bir yöntem de deneyebilirsiniz.
İslam’da temel bir esas olarak, mekan ve vücut temizliği yapılmadan bazı ibadetler makbul ve caiz görülmez. Bunlardan tuvalet adabı, İslam dininde çok önem verilmiş olup, Müslümanların elbiselerine necaset sıçratmaması, güzel ve dikkatli bir şekilde istibra yapması emredilmiştir.
Aynı zamanda Allah Resûlü Hz. Peygamber idrardan sakınmayı emretmiş; “Kabir azabının çoğu, necasetten gereği gibi sakınmamaktan dolayı kaynaklanır.” buyurmuştur. (İbn-i Mâce, Tahâret, 26)
Bazen, doğru yapıp yapmadığınız veya hala idrar izleri olup olmadığı veya damlaların hala çıkıp çıkmadığı konusunda bir şüphe (vesvese) hissedebilirsiniz. Şüphe şeytandandır, bir kez tatmin olup da hiçbir iz olmadığını hissedip gördükten sonra bu tür şüphelere dikkat etmemelisiniz.
Zaman zaman şeytanın kötü düşünceleri nedeniyle abartmaya ve işleri aşırıya götürmeye gerek yoktur. Hafifi bir gezinti ve dolaşma yeterlidir. Tuvaletten sonra otuz – kırk adımlık bir gezinti yeterlidir.
Şeytan, bu tür şüpheleri ekme amacına hizmet eder. Bu yüzden eğer bu adımları yapıp tatmin iseniz, istinbra ve istincanıza sonra da abdestinize devam etmelisiniz.
İstibra yapmayan kişinin abdestinin bozulduğu kesinleşmediği için geçmiş namazlarını kaza etmesi gerekmez.
Bu yazılarda ilginizi çekebilir;
