KızTaşı: İstanbul’un Gizemli Anıtı ve Efsanesi

KızTaşı: İstanbul’un Gizemli Bizans Anıtı ve Kayıp Kızların Efsanesi. Bir Zamanların Kutsal Taşı: Kız Taşı Neden Unutuldu? Kıztaşı hangi ildedir? Kız taşının hikayesi nedir? Kıztaşı adını nereden almıştır?

İstanbul’un tarihî dokusunda saklı pek çok ilginç anıttan biri olan Kız Taşı, Fatih ilçesinde (eski adıyla Konstantinopolis’in merkezinde) Aksaray semtinde bulunur. Bizans döneminden kalma bu gizemli sütun, adı ve hikâyesiyle dikkat çeker.

İşte İstanbul’un Gizli Tarihi: Kız Taşı ve Kaybolan Heykelin Sırrı ve İstanbul’un En Romantik Bizans Anıtının Hikâyesi

KızTaşı: Aksaray’da Saklı Bir Bizans Sırrı

İstanbul’un kalabalık Aksaray semtinde, modern binalar ve işlek caddeler arasında adeta görünmez olmuş bir tarih hazinesi yükselir: Kız Taşı. Yüzlerce yıldır ayakta duran bu gizemli sütun, sadece bir Bizans kalıntısı değil, aynı zamanda geçmişin gölgesinde fısıldanan efsanelerin de taşıyıcısıdır.

Adını, kimilerine göre imparatorun kayıp kızından, kimilerine göre ise burada sergilenen bir prenses heykelinden alan bu anıt; Roma ihtişamını, Bizans zarafetini ve Osmanlı sessizliğini bir arada barındırır. Peki gerçekten bu taş kime aitti? Ve neden hâlâ “Kız Taşı” deniyor?

Tarihçesi: Roma’dan Bizans’a Uzanan Bir Sütun

Kız Taşı, İstanbul’un Aksaray semtinde yer alan ve Constantinus Forumu (bugünkü Vezneciler civarı) içinde yükselen en eski anıtlardan biridir. Asıl adı “Markianos Sütunu (Column of Marcian)”  olan bu anıt, M.S. 455 yılında Bizans İmparatoru Markianos onuruna dikilmiştir. Yüksekliği yaklaşık 17 metreyi bulan bu sütun, kırmızı-granit malzemeden yapılmış ve üzeri başta imparatorun heykeliyle taçlandırılmıştır.

Bu sütun, o dönemin “zafer sütunları” geleneğine uygun olarak inşa edilmiş; tıpkı Roma’daki Traianus veya Theodosius sütunları gibi imparatorun ihtişamını simgelemek amacıyla yükseltilmiştir. Orijinal yapısının tepesinde bir kartal veya imparator heykelinin olduğu düşünülür.

Efsaneler ve Rivayetler: “Kız Taşı” Adı Nereden Geliyor?

Bugün halk arasında “Kız Taşı” olarak bilinen bu anıtın isminin kökenine dair kesin bir bilgi olmasa da, oldukça romantik ve gizemli hikâyeler anlatılır:

• Birinci rivayete göre, Bizans İmparatoru Markianos’un genç yaşta ölen kızının anısına bu sütun dikilmiş ve zamanla “Kız Taşı” adını almıştır.
• Bir başka efsane ise, sütunun üzerinde bir Bizans prensesinin tunç heykeli olduğu ve zamanla bu heykelin halk arasında efsaneleştirildiği yönündedir.
• Bazı halk hikâyelerinde, gece vakti sütunun etrafında beyaz giysili bir kızın dolaştığı ve anıtın “kayıp kızların yasını tuttuğu” bile söylenir.
• Diğer bir efsaneye göre, taşın üzerinde altın renginde bir kız heykeli bulunuyormuş ve bu heykel zamanla kaybolmuş.

Bu tür söylentiler, İstanbul’un çok katmanlı tarihine halk anlatılarını da katarak, yapıyı sadece fiziksel bir kalıntıdan ibaret olmaktan çıkarıyor ve ona mistik bir hava kazandırıyor.

Bugünkü Durumu ve Ziyaret Bilgileri

Kız Taşı bugün hâlâ yerinde, Fatih ilçesi Aksaray Mahallesi’nde Vatan Caddesi yakınında sessizce yükselmeye devam ediyor. Etrafındaki yapılar ve yollar yüzünden çok dikkat çekmese de, İstanbul’un göbeğinde Roma’dan kalma bir sütunun hâlâ ayakta olması büyük bir mucize gibi.

Ziyaret etmek isteyenler için ulaşımı oldukça kolay: Aksaray Metro İstasyonu’ndan yürüyerek birkaç dakikalık mesafede bulunuyor. Çevresinde çok fazla turistik açıklama ya da bilgilendirme tabelası bulunmasa da, tarih meraklıları için mutlaka görülmesi gereken bir durak.

Tarihî Özellikleri

• Bizans Dönemi: Aslında bir onur sütunu olarak dikilmiştir. MS 5. veya 6. yüzyıla tarihlenir.
• Özgün Hali: Üzerinde muhtemelen bir heykel veya haç bulunuyordu, ancak günümüze sadece mermer kaideli kısmı ulaşmıştır.
• Konumu: Günümüzde Aksaray’da, Vatan Caddesi yakınlarında bir sokak arasında mütevazı bir şekilde durur. Çevresindeki yoğun yapılaşma nedeniyle kolayca gözden kaçabilir.

Efsane ve Hikâyeler

• Aşk ve Evlilik Dileği: Eskiden genç kızların bu taşın etrafında dönerek evlilik dilekleri tuttuklarına inanılırdı.
• Gizemli Kayboluşlar: Bazı söylentilere göre, taşın üzerindeki heykel veya yazılar, İstanbul’un fethi sonrasında bilinçli olarak tahrip edilmiş ya da yağmalanmıştır.

Günümüzde Kız Taşı

Ne yazık ki, tarihî önemiyle kıyaslandığında bakımsız ve korumasız durumdadır. Yol genişletme çalışmaları ve çevre düzenlemeleri sırasında zarar görmüş, üzerine bina inşaatları yapılmıştır. Buna rağmen, İstanbul’un Bizans’tan Osmanlı’ya uzanan çok katmanlı tarihine tanıklık eden sessiz bir anıt olarak varlığını sürdürür.

Kız Taşı’nın Üzerindeki Yazıtın Anlamı

Kız Taşı’nın (aslında Markianos Sütunu) kaidesinde yer alan Latince yazıt, Bizans İmparatoru Markianos’a ithafen yazılmıştır ve hem onu yüceltir hem de bu sütunun kime ait olduğunu açıklar. Yazıt şöyledir:

Latince Orijinal Yazıt:

PRINCIPIS HANC STATVAM MARCIANVS CAESAR AMOREM / ETERNAE VOLVIT TOLLERE MARCVS OPI

Türkçeye Çevirisi:

“Prens Markianos’un sevgisine olan sonsuz bağlılığı nedeniyle bu heykeli dikmek istedi.”

Veya daha serbest bir çeviriyle:

“İmparator Markianos’un şanını ve sevgisini sonsuzlaştırmak için Marcus Opus bu anıtı dikti.”

Buradaki “Marcus Opus”, Latince’de “usta işi” ya da “büyük eser” anlamına gelebilir, ama bazı kaynaklar bunu sanatçının veya mimarın adı olarak da yorumlar.

Ek Bilgi:

Sütunun kaidesi oldukça detaylıdır ve Haç motifi, aslan başları, zafer sembolleri gibi birçok imparatorluk simgesi barındırır. Bu da sütunun sadece bir anıt değil, aynı zamanda güç, zafer ve tanrısal koruma mesajı verdiğini gösterir.

Son Söz

Kız Taşı, İstanbul’un sadece camiler, saraylar ya da surlarla değil; aynı zamanda unutulmuş ama etkileyici küçük yapılarla da ne kadar zengin bir şehir olduğunu gösteriyor. Adını taşıdığı “kız” gerçekten kimdi bilmiyoruz, ama bu sütun sayesinde hem tarih hem efsane hâlâ yaşamaya devam ediyor.

Not: İstanbul’un benzer ilginç noktalarından biri de “Çemberlitaş” veya “Dikilitaş” gibi diğer sütunlardır. Ancak Kız Taşı, daha az bilinmesine rağmen halk efsaneleriyle öne çıkar.

Eğer yolunuz Aksaray’a düşerse, bu kayıp bir efsanenin izini sürmek için uğrayabilirsiniz!

• Çemberlitaş Tarihi ve Hikayesi
• Yerebatan Sarnıcı
• Tarsus’taki Yedi Uyurlar (Ashab-ı Kehf) Mağarası
• Bodrum Camii ve Sarnıcı