2023 Dünya Otizm Farkındalık Günü ne zaman, hangi gün? Otizm Farkındalık Günü’nün anlam ve önemi, ortaya çıkış kökeni, hikayesi ve tarihçesi nedir? Otizm Farkındalık Günü’nü kim yarattı? İlk Otizm Farkındalık Günü ne zaman kutlandı? Otizm sembolü ve Otizm farkındalığı 2023 için renkler nelerdir?
Dünya Otizm Farkındalık Günü nedir? 2 Nisan Dünya ne günü? Neden 2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü kutlanır, amacı nedir? 2023 Dünya Otizm Farkındalık Günü teması nedir? Otizm Farkındalık Ayı hangi aydır? Dünya Otizm Farkındalık Günü’nün rengi nedir? Otizm nasıl düzelir, durdurulabilir mi? Otizm nedir, ne değildir?
Otizm düşünme, hissetme, dil ve başkalarıyla ilişki kurma becerisinde problemler yaşatan karmaşık bir nöro-gelişimsel bozukluğudur. Otizm Spektrum Bozukluğu (OBS) her toplumda, her coğrafyada, her ırkta ve her ailede rastlanabilen otizmin, kesin bir tedavisi yok ve genellikle hayat boyu sürüyor.
Dünya Otizm Farkındalık Günü
2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü. Bu günü kutlamanın, bu durumdaki insanların özelliklerinin ve hepimizin kendi anlayışımızı geliştirmek ve nezaketi teşvik etmek için nasıl daha iyisini yapabileceğimizin farkına varmaktan daha iyi bir yolu yoktur.
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) istatistiklerinin, otizm spektrum bozukluğunun erkeklerde kızlara göre 4,3 kat daha yaygın olduğunu ortaya koyduğunu biliyor muydunuz? Bunun nedeni, Child Mind Institute’e göre kızların otizm klişelerine uymadıkları ve semptomları erkeklerden daha iyi maskeledikleri için sıklıkla teşhis edilmemesidir.
Otizm Spektrum Bozukluğuna ilişkin veriler ve yapılan araştırmalara göre 1985’de her 2.500 çocuktan 1’ine otizm tanısı konulurken, bugün doğan her 54 çocuktan 1’inde otizm spektrum bozukluğu tespit edilmektedir. Bu hızlı artışı tüm ülkelerin gündemine taşımak için 2008 yılında Birleşmiş Milletler tarafından, tüm dünyada otizm konusunda farkındalık oluşturmak ve otizmden kaynaklanan sorunlara çözümler bulmak amacıyla, 2 Nisan “Dünya Otizm Farkındalık Günü” olarak ilan edilmiştir.
Otizm Farkındalık Günü Tarihçesi
“Otizm” kelimesinin ilk tarihsel görünümü, 1911’de psikiyatrist Eugen Bleuler tarafından yapıldı ve bu terimi, aşırı bir sosyal geri çekilme olarak şizofreninin basit semptomları olarak kabul edilen belirli bir semptom kümesini tanımlamak için kullandı.
Otizm ilk olarak 1940’larda öncüler Hans Asperger ve Leo Kanner tarafından araştırıldı ve değerlendirildi, Bu sırayla 1943 yılında pediatrik psikiyatrist Dr. Leo Kanner “Autistic Disturbances of Affective Contact” makalesinde Otizmi sosyal ve duygusal bir bozukluk olarak nitelendirdi ve 1944 yılında Hans Asperger bu durumu tanımladığı “Otizm Psikopatolojisi Makalesi”ni yayınlamıştır.
1970’lerde otizm için ilk ilaç tedavileri uygulanmaya başlandı. Tedaviler, dopamin reseptörlerine etki etmesi için salgıların enjeksiyonunu ve risperidonu içeriyordu.
Bu çalışmalar ve makaleler, otizmin sosyal ve iletişim becerilerinde güçlük çeken normal zekalı çocukların bir bozukluğu olarak 1980 yılında Otizmin şizofreniden ayrı bir bozukluk olarak sınıflandırılmasına yardımcı olan çalışmalara önemli bir katkı sağlamıştır.
1995’de Asperger Sendromu üzerine çalışmalar başladı. Önde gelen İngiliz çocuk psikiyatristi Sula Wolff, 30 yıllık araştırmasının bir sonucu olarak, Asperger sendromlu çocukların, yetişkin olarak bağımsız hale geldikleri ve olağanüstü yetenekler sergiledikleri için otizm spektrumunun en incelikli ve en yetenekli ucunu temsil ettiğini yayınladı.
Otizmle ilgili sürekli araştırma ve incelemelerle Dünya Otizm Farkındalık Günü, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından “62/139 sayılı Karar” üzerine, üye devletleri otizm spektrum bozukluğu olan kişiler hakkında farkındalık yaratma konusunda harekete geçmeye teşvik etmek ve sağlıklı yaşam ve kapsayıcılığı geliştirmek için yeni yollar bulmaya yönelik araştırmaları desteklemek amacıyla her yıl 2 Nisan olarak belirlenmiş ve 18 Aralık 2007 tarihinde kabul edilmiştir.
Dünya Otizm Farkındalık Günü 2023 Teması
Birleşmiş Milletler (BM) tarafından bu yıl ki Dünya Otizm Farkındalık Günü teması “Dönüşüm: Herkes İçin Nöro Kapsayıcı Bir Dünyaya Doğru” olarak belirlendi.
Otizm hakkındaki anlatı, otistik insanları iyileştirme ve dönüştürme konusundaki yanlış kanılardan yavaş yavaş uzaklaşarak, kabul etmeye odaklanan kapsayıcı bir yaklaşıma doğru ilerliyor. Nöroçeşitlilik kavramını benimsemek, insanların dünyayla birçok farklı şekilde deneyimlediği ve onunla etkileşime girdiği ve tek bir “doğru” yolun olmadığı fikrini ortaya koyuyor.
Nöroçeşitlilik perspektifi, otistik insanların ailelerine, topluluklarına ve – bunun ötesinde – herkes için daha iyi ve daha sürdürülebilir bir geleceğe ulaşmak için BM’in ortak planı olan Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ulaşılması da dahil olmak üzere küresel olarak yaptıkları olumlu katkıları tanımamıza ve takdir etmemize olanak tanır.
Etkinlik, Birleşmiş Milletler Küresel İletişim Departmanı ve Ekonomik ve Sosyal İşler Departmanı tarafından, nöro-farklı insanlar ve müttefikler için nöro-farklı insanlar tarafından kurulan ve yönetilen bir kuruluş olan Nöroçeşitlilik Enstitüsü ile yakın işbirliği içinde organize edilmektedir.
Birleşmiş Milletler raporlarına göre yıllardır özellikle otistikler için kolaylaştırılan eğitime erişim, 2020 sonrasında Covid-19 pandemisinin yaygınlaşmasıyla kesintiye uğradı. BM, bunun yıllar süren ilerlemeyi tersine çevirmeyi başardığını ve eğitimdeki eşitsizlikleri şiddetlendirdiğini belirtiyor.
Yıllara Göre Temalar
2012 itibariyle, her Dünya Otizm Farkındalık Günü, BM tarafından belirlenen belirli bir temaya odaklanmaktadır.
- 2012: “Resmi BM Farkındalık Artırma Damgasının Lansmanı”
- 2013: “Otizm engeli içindeki yeteneği kutlamak”
- 2014: ” Kapsayıcı Eğitimin Kapılarını Açmak”
- 2015: “İstihdam: Otizm Avantajı”
- 2016: “Otizm ve 2030 Gündemi: Kapsayıcılık ve Nöroçeşitlilik”
- 2017: “Özerklik ve Kendi Kaderini Tayin Hakkına Doğru”
- 2018: “Otizmli Kadınları ve Kız Çocuklarını Güçlendirmek”
- 2019: “Yardımcı Teknolojiler, Aktif Katılım”
- 2020: “Yetişkinliğe Geçiş”
- 2021: “İşyerinde Kapsayıcılık”
- 2022: “Herkes İçin Kapsayıcı Kaliteli Eğitim”
- 2023: “Dönüşüm: Herkes İçin Nöro Kapsayıcı Bir Dünyaya Doğru”
Dünya otizm farkındalık Günü neden önemli?
Günümüzde otizm spektrum bozukluklarını tedavi etmenin birçok yolu var ama bunlara ancak kişiye teşhis konulduğunda ulaşılabiliyor! Farkında olarak, başkalarının uzmanlarla iletişime geçmesine ve sağlıklarını artırabilecek bir tedaviye başlamalarına yardımcı olabiliriz.
Otizm spektrum bozukluğu olan kişilerin belirli özellikleri, davranışları, zevkleri ve bir şeyler yapma yolları vardır! Amaç, onları değiştirmeye çalışmadan dünyayı ve performanslarını görme biçimlerini anlamaktır.
Okullardaki çocuklar otizm konusunda eğitilmeli ve bunu kabul etmeleri için teşvik edilmelidir. Otizmli çocuklar zorbalığa maruz kaldıkları için akranlarının hoşgörülü ve kapsayıcı olmaları çok önemlidir.
Otizm belirtileri bazen çok yaygın değildir, bu nedenle yetişkinler (özellikle ebeveynler) de bu konuda eğitilmektedir.
Otizm Nedir?
Tıp literatüründe Nörogelişimsel bozukluk olarak geçen otizm, beyin hücreleri arasında iletişim ve bağlantı bozukluğu ve beyin gelişim anormalliği olarak tanımlanır. Otizm Spektrum Bozukluğu, bir kişinin sosyal etkileşimlerde gezinme yeteneğini etkileyen ve aynı zamanda tekrarlayıcı ve kısıtlı davranışlara neden olan davranışsal ve iletişimsel etkilerle karakterize edilen gelişimsel bir bozukluktur.
Otizm; düşünme, hissetme, dil ve başkalarıyla ilişki kurma becerisinde problemler yaşatan karmaşık bir nöro-gelişimsel bozukluğudur. Otizm Spektrum Bozukluğu (OBS) her toplumda, her coğrafyada, her ırkta ve her ailede rastlanabileceği gibi kesin bir tedavisi yoktur ve genellikle hayat boyu sürmektedir.
Teşhis konulduktan sonra, hayatınızın geri kalanı için bir koşuldur ve araştırmalar, bağımsızlığı teşvik eden iş aktivitelerinin günlük becerileri artırabileceğini ve otizm semptomlarını azaltabileceğini göstermektedir.
Terim (Autism), Yunanca “kendi” anlamına gelen autos kelimesinden gelir, otizm ise kelimenin tam anlamıyla “yalnız” anlamına gelir.
Asperger sendromu nedir?
Asperger sendromu, bir kişinin başkalarıyla etkili bir şekilde iletişim kurma ve sosyalleşme yeteneğini etkileyen otizmle ilgili bir gelişimsel bozukluktur.
Otizme ne sebep olur?
Bilim adamları son zamanlarda birçok genetik mutasyonun otizm ile ilişkili olabileceğini keşfettiler, sonuçlar 100’den fazla otizm risk geni olduğunu gösteriyor. Ama aynı zamanda vakaların çoğu, genetik ve çevresel faktörlerin karmaşık bir kombinasyonuna sahiptir.
Çocuğumun otizmli olup olmadığını nasıl anlarım?
Beynin yapısını veya işleyişini etkileyen ve bazı sinir sistemi sorunlarından kaynaklandığı düşünülen otizm, 2 yaşına kadar teşhis edilmez ve sadece bir uzman (psikolog, psikiyatrist, nörolog) teşhis edebilir ancak dikkat edilmesi gereken bazı durumlar olabilir; 9 aylıkken sesin, gülümsemenin, mimiklerin paylaşılmaması veya 16 aya kadar kelimelerin şekillenmesi gibi.
Otizm spektrum hastalığı teşhisi konduktan sonra ne yapılmalı?
Yaşamın ilk üç yılında ortaya çıkan ve ömür boyu devam eden otizm spektrumu, anne ve babalar tarafından erken dönemde fark edildiğinde kolaylıkla teşhis edilebilen bir durumdur.
İlk aylarda durumu kabullenmek zor olabilir ama bu teşhisle baş etmenin en iyi yolu kendinizi eğitmek ve bir uzmandan (psikolog, psikiyatrist, nörolog) yardım almaktır. Çünkü çok fazla kaynak ve tedavi vardır ve bu size yardımcı olabilir.
Otizm Çeşitleri Nelerdir?
Bilim insanları son zamanlarda birçok genetik mutasyonun otizm ile ilişkili olabileceğini keşfettiler, sonuçlar 100’den fazla otizm risk geni olduğunu gösteriyor. Ama aynı zamanda vakaların çoğu, genetik ve çevresel faktörlerin karmaşık bir kombinasyonuna sahiptir.
Otizm, çok çeşitli nörogelişimsel bozuklukları ifade eder. Çocuğunuz otizmle yaşıyorsa, çeşitli otizm türlerini ve her birinin sunduğu semptomları anlamanız önemlidir.
- Asperger sendromu
- Çocukluk disinteragratif bozukluğu.
- Atipik otizm.
- Reet sendromu
- Kanner Sendromu
2023 Otizm Farkındalık Günü Ne Zaman?
Her yıl 2 Nisan’da küresel Otizm Spektrum Bozukluğu ve buna yönelik çabalar hakkında halkı bilinçlendirmek, otizme dikkat çekmek, tedavi ve eğitim çabalarını hızlandırmak için “Dünya Otizm Farkındalık Günü” kutlanıyor. Bu yıl ise Dünya Otizm Farkındalık Günü (World Autism Awareness Day) 2 Nisan Pazar gününe denk geliyor.
- 2023 – 2 Nisan Pazar
- 2024 – 2 Nisan Salı
- 2025 – 2 Nisan Çarşamba günü
- 2026 – 2 Nisan Perşembe günü
Ayrıca halk arasında sadece 2 Nisan günü değil, o günün bulunduğu tüm hafta Otizm Haftası ve hatta Nisan ayının tamamı Ulusal Otizm Farkındalık Ayı olarak biliniyor.
Yetişkin Otizm Farkındalık Günü, her yıl 18 Nisan’da otizmli yetişkinler ve sevdikleri tarafından gözlemlenmektedir. Yetişkin Otizm Farkındalık Günü ayrıca, ihtiyaçları bizimkinden farklı olanlara karşı empati kurmamızı sağlar.
Bir kromozom anomalisi olan Down Sendromu Günü ise her yıl 21 Mart’ta kutlanır.
Otizm günü neden mavidir?
Otizmin görülme sıklığının erkeklerde kızlardan çok daha olası olduğu araştırmalarda ortaya konmuştur. Bu aslında çok tartışılan bir istatistik çünkü otizmi teşhis etmek için kullanılan tanı kriterleri erkek çocukların tipik davranışlarına göre belirlenmektedir.
Otistik kızlar genellikle teşhis konulmuyor veya teşhis konulduğunda insanlar farklılıklarını ve ihtiyaçlarını görmezden gelme eğiliminde oluyor.
Otizm gününün rengi bu nedenle mavi olduğu yönünde bir anlayış hâkimdir. Ancak genel olarak bu kampanyanın hiçbir zaman resmi bir rengi olmadı; Mavi, yeşil, sarı ve mor renklerde bu etkinliklerde kullanılmaktadır.
Nitekim parlaklığı az olan, içinde beyaz ve grinin olduğu renkler bu otizm spektrumdaki çocuklar için sakinleştirici etki yaratır. Soluk pembe, yapılan testlerde otizmli çocuklar için favori renk olarak gösterilmektedir. Mavi ve yeşil gibi soğuk renklerde sakinleştirici, yatıştırıcı etki oluşturan renklerdir.
Down sendromu ve otizm arasındaki fark nedir?
Otizmin belirlenmiş bir nedeni yoktur. Down Sendromunun nedenleri arasında genetik faktörler etkili iken otizmde net olarak bilinmez. Otizmin nedenleri, genetik ve genetik olmayan faktörlerin bir kombinasyonu olabilir. Down Sendromu ise Kromozom 21’in kısmi veya tam trizomisi bozukluğudur.
Otizm rahatsızlığına sahip çocuklarda fiziki olarak belirgin özellikler görülmez iken, Down Sendromlu çocuklar kısa boylu, çekik gözlü, yassı kafalı ve ince dudaklıdır.
Otizmli çocuklar davranış bozukluklarını daha sık gösterirken, Down Sendromlu çocuklar daha kolay iletişim kurabilirler.
Down Sendromu, doğumdan önce doğum öncesi testlerle veya doğumdan hemen sonra doğrudan gözlem yoluyla teşhis edilebilir. Otizm ise doğumdan sonra ilk üç yıl içerisinde kendini gösteriyor. Otizm, bir çocuk psikiyatristi veya psikoloğu tarafından erken teşhis edilebilir.
Otizm erkek çocuklarında daha sık görülürken, Down Sendromunda cinsiyet ayırt etmez.
Otizm Farkındalık İçin 5 Gerçek Bilgi
- Yaygınlık; 2018’de yaklaşık 59 çocuktan 1’ine otizm spektrumunda olduğu teşhisi kondu – erkeklere kızlardan daha fazla otizm teşhisi konuldu. Erkeklerin OSB tanısı alma olasılığı kızlardan yaklaşık 5 kat daha fazladır.
- Erken teşhis gerçekten yardımcı olabilir; Otizm 2 yaş kadar erken teşhis edilebilir – erken müdahale, sağlığı desteklemek için en iyi fırsatı sunar.
- Otizm spektrumu ilişkili koşulları taşır; Otizm bozukluğu olan çocukların diğer çocuklara göre mide-bağırsak bozukluklarından mustarip olma olasılığı daha yüksektir, ayrıca otizmli çocukların yarısından fazlasının kronik uyku bozuklukları vardır.
- Tedavisi yok; Şu anda otizm spektrum bozukluğu için tıbbi tespit veya tedavi yoktur.
- Farklı olmak; Otizm spektrum bozukluğu olan bireyler çok yaratıcı olabilir ve müzik, tiyatro, sanat, dans ve şarkı söylemeye karşı çok kolay bir tutku ve yeteneğe sahip olabilirler. Otizm spektrum bozukluğu olan insanlar dünyada bir değişiklik yapmaya yardımcı olabilir – başarılı olmak için tek ihtiyaçları çevrelerinden gelen tedavi ve destektir.
Onlar daha farklı, benzersiz ve akıllı. Onları tüm kalbinizle destekleyin… Otizm eksiklik değil, farklılıktır. Otizmin farkındayız ve onların yanındayız. Unutmayalım ki, engel diye bir şey yoktur. En büyük engel sevgisizliktir! 2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü Kutlu Olsun.
Bu yazılarda ilginizi çekebilir;
- Dünya Kanser Günü
- Dünya Kan Bağışçıları Günü
- Kekemelik Farkındalık Günü
- Dünya Verem Günü
- Dünya Sağlık Günü
- Nadir Hastalıklar Günü
- Dünya MS Günü
- Nisan Ayı Belirli Gün ve Haftalar
