Dünya Disleksi Günü nedir, ne zaman kutlanıyor? Disleksi ne demek, anlamı nedir? Dünya Disleksi Günü neden önemlidir? Disleksi rahatsızlığının tarihçesi nedir, nasıl ortaya çıktı, ilk ne zaman kutlandı? 2023 Disleksi Farkındalık haftası ne zaman?
Disleksi nedir, nasıl anlaşılır, belirtileri nelerdir, tedavisi mümkün mü? Disleksi bir sağlık sorunu mu, tedavi edilebilir mi, tamamen geçer mi? Disleksiye ne iyi gelir? Disleksi hastalığı doğuştan mı, genetik midir? Disleksi olan bir çocuğa nasıl davranılmalı?
Dünya Disleksi Günü
Dünya Disleksi Haftası kapsamında her yıl Ekim ayının ilk Perşembe günü, (bu yıl 5 Ekim’de) düzenlenen Dünya Disleksi Günü, bu tür rahatsızlıklardan etkilenen herkes için farkındalık amaçlıyor.
Akıcı bir şekilde okumak ve yazmak gibi çoğumuzun kanıksadığı şeyler, disleksi olanlar için bir mücadele alanıdır. Disleksi, bir kişinin düzgün okuma ve yazma yeteneğini etkileyen yaygın bir öğrenme bozukluğudur.
Her 10 yetişkinden birinin disleksi olduğunu biliyor muydunuz? Disleksili bireyler genellikle hızlı okuyamaz ve hata yapmadan yazamazlar ancak okuma, yazma, kelime bilgisi ve el-göz koordinasyonu gerektiren görevlerle mücadele edebilirler. Dünya nüfusunun yaklaşık %20’sini etkiler ve öğrenme bozukluğu olanların %80 ila %90’ını oluşturur. Dünya Disleksi Günü, bu konular ve böyle bir bozukluğu yönetmek için neler yapılabileceği konusunda farkındalık yaratır.
Dünya Disleksi Günü, Disleksi Farkındalık Ayını başlatır ve bu öğrenme güçlüğü ve bununla birlikte gelen yanlış anlamalar hakkında daha fazla bilgi edinmek için mükemmel bir zaman olarak hizmet eder.
Tarihçesi
Disleksi, hem çocukları hem de yetişkinleri etkileyen bir öğrenme bozukluğudur. Belirtileri neredeyse her zaman dışsal olduğu için hızlı bir şekilde teşhis edilebilir.
Bu günün kurucusu bilinmemekle birlikte Disleksi ilk olarak “kelime körlüğü” olarak adlandırılmıştır. 1877’de Alman nörolog Adolf Kussmaul buna “tam metin körlüğü… görme gücü, zeka ve konuşma güçleri sağlam olmasına rağmen” dedi. Aksi takdirde çok yetenekli olan bu çocuklar aşırı okuma güçlüğü çekiyorlardı.
‘Disleksi’ teriminin Alman göz doktoru ve Stuttgart’ta profesör olan Rudolf Berlin tarafından ortaya atılmasının üzerinden 130 yıl geçti. Disleksi ilk olarak 1881 yılında Alman doktor Oswald Berkhan tarafından tanımlanmıştır.
Berkhan, okuma yazma öğrenmede ciddi güçlükler yaşadığını bildiren genç bir çocuğun vakasını incelerken gelişimsel okuma bozukluğunun varlığını keşfetti. Hasta, zihinsel ve fiziksel olarak sağlıklı olduğu için Berkhan’ın dikkatini çekti ve özellikle bu durumla ilgilendi.
Bulguları popüler hale geldiğinde Berkhan, genç hastasının nadir görülen bir vaka olmadığını ve aslında birçok yetişkinin de bundan muzdarip gibi göründüğünü fark etti.
Bozukluğun tanımlanmasından altı yıl sonra göz doktoru Rudolph Berlin, 1887 yılında “disleksi” terimini bir engelin sonucu olarak okuma zorluklarını kapsayacak şekilde ilk kez kullandı.
Araştırmacılar başlangıçta disleksik insanların bir tür beyin veya sinir hasarı olduğunu düşündüler. Aslında, 1920’lerin sonlarında, Dr. Samuel Torrey Orton disleksiyi “beynin çapraz lateralizasyonu” olarak yeniden tanımladı. Bu, beynin sol tarafının normalde sağ tarafın yapması gereken şeyi yaptığı ve bunun tersi olduğu anlamına geliyordu.
1972’de araştırmacı Sandhya Naidoo, disleksi ile ilgili ilk büyük çalışmalardan biri olan bir kitap yayınladı. Buna Spesifik Disleksi adı verildi.
Günümüzde artık disleksi ve zeka arasında bir bağlantı olmadığı iyi biliniyor. Disleksi ve öğrenme güçlüğü çeken ve büyük başarılara imza atan birçok ünlü ve meşhur kişi var. Yardımcı teknoloji araçlarının yardımıyla disleksi ve diğer öğrenme güçlüğü teşhisi konan kişiler normal yaşamlarına uyum sağlayabilir ve devam edebilirler.
Diğer bazı engeller gibi disleksi de sadece ilaçla tedavi edilemez. Hastalar, öğrenme güçlüklerinin yönetilebileceği bir hayat yaşamak için genellikle terapiye, öğrenme için yenilikçi yöntemlere ve bakıcılar tarafından sürekli bakıma ihtiyaç duyar. Bozukluk teşhis edilmediğinde, hastalar genellikle tembel, yavaş öğrenen veya sorun çıkaran inatçı bireyler olarak tanımlanırlar. Bu, elbette, gerçeklerden uzak bir tespittir.
Disleksi keşfedildiğinden beri, dünyanın dört bir yanındaki doktorlar ve terapistler, disleksiklerin bozukluklarını yönetmenin en iyi yollarını bulmaya çalışıyorlar. Okumak disleksikler için zor olabileceğinden, okumayı kolaylaştırmak için özel bir disleksi yazı tipi icat edilmiştir. Dünya Disleksi Günü dışında, Uluslararası Disleksi Derneği tarafından oluşturulan Disleksi Farkındalık Ayı da her yıl Ekim ayı boyunca kutlanmaktadır.
Disleksi Günü Neden Önemlidir?
Disleksik bireyler genellikle yavaş, inatçı ve tembel oldukları için hor görülürler. Ama durum böyle değildir. Dünya Disleksi Günü bu tür önyargıları ortadan kaldırır ve bozukluğun tam olarak ne olduğu konusunda farkındalık yaratır.
Dünya Disleksi Günü, disleksi hastalarına ait oldukları değeri hissetmelerine yardımcı olur. Topluluklar oluşturmalarına, kaynakları paylaşmalarına ve birbirlerini daha tatmin edici hayatlar yaşamaya teşvik etmelerine yardımcı olabilir.
Bu gün ayrıca toplum için üzerinize düşeni yapmanızı sağlar. Farkındalık programlarına katılarak, faydalı kurumlara bağış yaparak ve günü duyurarak dünyayı disleksikler için daha iyi bir yer haline getirebilirsiniz.
Disleksi Nedir?
Disleksi, konuşma seslerini tanımlama ve bunların harfler ve kelimelerle nasıl ilişkili olduğunu öğrenme (kod çözme) nedeniyle okuma güçlüğünü içeren bir öğrenme bozukluğudur. Beynin dili işleyen bölgelerini etkiler.
Aynı zamanda öğrenme güçlüğü olarak bilinen disleksi, bir bireyin normal zeka düzeyinde olmasına rağmen dil, okuma, ve yazma becerilerinde sorunlar yaşamasına neden olan bir özel öğrenme bozukluğudur. Öğrenme güçlüğü bir hastalık değildir, yalnızca bir öğrenme farklılığıdır.
Disleksi belirtileri nelerdir?
Disleksi belirtileri genellikle bir çocuk okula başladığında ve okuma yazma öğrenmeye daha fazla odaklanmaya başladığında ortaya çıkar.
Disleksi olan bir kişi şunları yapabilir:
- çok yavaş okuyup yazmak
- kelimelerdeki harflerin sırasını karıştırmak
- benzer görünen ve harfleri yanlış şekilde yazan harflerle (“b” ve “d” gibi) karıştırılmak
- kötü veya tutarsız yazım
- sözlü olarak söylendiğinde bilgileri anlar, ancak yazılı olan bilgilerde zorluk yaşar
- bir dizi talimatı yerine getirmeyi zor bulur
- planlama ve organizasyon ile mücadelede zorluk çeker
Ancak disleksisi olan kişiler genellikle yaratıcı düşünme ve problem çözme gibi diğer alanlarda iyi becerilere sahiptir.
Disleksi farkındalığının rengi nedir?
Kırmızı, disleksi farkındalığının rengidir. Bunun nedeni, birçok öğretmenin bir öğrencinin çalışmasını işaretlerken kullandığı kırmızı kalemi ifade etmesidir.
Hangi ünlü kişi disleksi hastası?
Leonardo da Vinci, Saint Teresa, Napoleon Bonaparte, Winston Churchill, Carl Jung, Thomas Edison, Jennifer Aniston, Steven Spielberg, Whoopi Goldberg, Henry Winkler ve Muhammad Ali ahil olmak üzere birçok ünlü insan disleksi geçirmiş ünlü kişiler arasındadır.
Belki de disleksi olduğu bilinen en ünlü figürlerden biri, 1921’de Nobel Fizik Ödülü’nü kazanan ve akıl ve zekâ ile eş anlamlı hale gelen teorik bir fizikçi olan Albert Einstein’dır.
Disleksi ile ilgili bilinen bazı yanlışlar
Disleksi, kişinin zihninde sözcükleri ve sayıları çevirmekten daha fazlasıdır. Sözlü okuma akıcılığı ve hecelemenin yanı sıra kelime okuma ve kod çözme ile ilgili sorunlara yol açabilen dil temelli bir öğrenme güçlüğüdür.
- Bazı kişiler disleksinin kişinin IQ’suna bağlı olduğuna veya bir tür zihinsel engeli gösterdiğine inanır. Bu kesinlikle doğru değildir. Aslında, Albert Einstein 160 IQ puanına sahipti ve Disleksi hastasıydı.
- Ayrıca, NASA çalışanlarının %50’sinden fazlasının disleksik olduğu tahmin edilmektedir.
- Disleksi, tüm yaşamlara ve mesleklere sahip insanlarda ortaya çıkabilir. Doğru öğretim yöntemleri ile disleksik bireyler başarılı bir şekilde öğretilebilir.
Disleksi bir engelli mi?
Disleksi bir hastalık değildir, yaşam boyu devam eden bir durumdur. Bu nedenle disleksili birey, bir engelli değildir, hiçbir öğrenme yetersizliği zihinsel bir hastalık olarak kabul edilemez. Öğrenme yetersizlikleri nörolojik esaslıdır.
Disleksi bir sağlık sorunu mudur?
Disleksi bir hastalık değildir. Bir kişinin doğuştan sahip olduğu bir durumdur ve genellikle ailelerde görülür. Disleksisi olan insanlar aptal veya tembel değildir. Çoğu ortalama veya ortalamanın üzerinde bir zekaya sahiptir ve okuma sorunlarının üstesinden gelmek için çok çalışırlar.
Disleksi kalıtsal mıdır? Disleksi, kökeni genetik olan nörobiyolojik bir durum olarak kabul edilir. Bu, bireylerin bu durumu bir ebeveynden miras alabilecekleri ve nörolojik sistemin (özellikle beynin okumayı öğrenmekten sorumlu bölümlerinin) performansını etkilediği anlamına gelir.
2023 Dünya Disleksi Günü Ne Zaman?
Disleksiden etkilenen herkese farkındalık oluşturmak, öğrenme güçlüğü ve bununla birlikte gelen yanlış anlamalar ortadan kaldırmak amacıyla her yıl Ekim ayının ilk Perşembesi Dünya Disleksi Günü (World Dyslexia Day) olarak kutlanır. 2023 yılı için Dünya Disleksi Farkındalık Günü 5 Ekim Perşembe gününe denk geliyor.
- 2022 – 6 Ekim Perşembe
- 2023 – 5 Ekim Perşembe
- 2024 – 3 Ekim Perşembe
- 2025 – 2 Ekim Perşembe
- 2026 – 1 Ekim Perşembe
Dünya Disleksi Günü’nü içine alan hafta Disleksi Farkındalık haftası, Uluslararası Disleksi Derneği tarafından oluşturulan Disleksi Farkındalık Ayı da her yıl Ekim ayı genelinde kutlanmaktadır.
Dünya Disleksi Haftası 2023
Disleksi Haftası, disleksi farkındalığını artırmak için her yıl düzenlenen bir etkinliktir. Her yıl farklı bir disleksi ile ilgili temayı vurgulamak için kaynaklar üretir ve öğretmenler, işverenler ve genel halkla bilgi paylaşılır.
2023 Disleksi Haftası, 03 Ekim – 09 Ekim tarihleri arasında ‘Engelleri Aşmak’ teması ile gerçekleştirilecek.
Türkiye’de Disleksi Haftası boyunca Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı eğitim kurumlarında disleksi konusunda dikkat çekmek ve farkındalık oluşturmak amaçlı etkinlikler ve çalışmalar yapılır.
Uluslararası Disleksi Derneği tarafından oluşturulan Disleksi Farkındalık Ayı da her yıl Ekim ayı boyunca kutlanmaktadır.
Disleksi Haftası genellikle okullar ve sağlık kurumları tarafından desteklenir ve medyanın dikkatini disleksik insanların günlük olarak karşılaştığı sorunlara çekmeye yardımcı olur.
Türkiye’de Disleksi
Türk Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) “disleksi” yerine genellikle “Özel Öğrenme Zorlukları” terimini kullanmaktadır. Türkiye’de disleksi tanısı, sadece devlet hastaneleri ya da üniversite hastaneleri tarafından yapılmaktadır. Diğer hiçbir hastanenin bunu yapma izni yoktur.
Türkiye Disleksi Derneği 2017 raporuna göre Türkiye’de resmi olarak disleksi teşhisi konulan kişi sayısı 41.600’dür.
Öğrenme güçlüğünün kendi içinde dörde ayrılır, bunlar; okumada zorluk, matematik ağırlıklı öğrenmede zorluk, yazmada zorluk, dil ve konuşmada zorluk farklılığıdır.
Disleksik birçok çocuk, okuma güçlüğünü güçlü fotoğrafik hafıza gibi diğer yeteneklerle telafi edebilebilir. Disleksik bireylerin bu tür yetenekleri Türkiye’de henüz dikkat çekmese de Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, Almanya ve İsrail gibi ülkelerde bireye teşhis konulduğunda derhal özel eğitime alınırlar.
Disleksi, tüm kültürlerde, çağlarda ve toplumlarda her zaman veya her yerde bulunan yaygın bir nöroçeşitliliktir. Dünya çapındaki istatistikler, on kişiden birinin disleksi olacağını vurguluyor.
Sonuç olarak disleksi, nüfusun yüzde 20’sini etkiler ve öğrenme güçlüğü çekenlerin yüzde 80-90’ını temsil eder. Tüm nöro-bilişsel bozuklukların en yaygın olanıdır.
Bu yazılar da ilginizi çekebilir;
- Dünya Akciğer Kanseri Günü
- Nadir Hastalıklar Günü
- Dünya MS Günü
- Otizm Farkındalık Günü
- Kekemelik Farkındalık Günü
