Kan vermek orucu bozar mı? Oruçluyken kan verilir mi? Kan aldırmak orucu etkiler mi? Oruç nasıl bozulur? İğne yaptırmak, hastaya serum ve kan vermek orucu bozar mı? Oruçlu iken kan bağışı yapılabilir mi?
Ramazan ayının girmesiyle birlikte orucu bozan durumlar da araştırılmaya başlandı. Vatandaşlar, hangi durumların orucu bozup bozmayacağını merak ediyor. Bunlardan bazıları iğne yaptırmak, hastaya serum ve kan vermek orucu bozar mı? Kan testi orucu bozar mı? Analiz için kan aldırmak orucumu etkiler mi, caiz midir? Oruçlu iken kan vermek ve vücuda kan almak orucu bozar mı?
Kan vermek orucu bozar mı?
11 ayın sultanı Ramazan ayında ve diğer nafile tutulan oruç ibadeti yapılırken bazı durumlara dikkat edilmesi gerekiyor. Bu kapsamda en çok merak edilenler arasında kan vermenin orucu bozup bozmadığı yer alıyor. Diyanet İşleri Başkanlığı, fetva meclisi “Kan vermek orucu bozar mı?” sorusuna şu şekilde yanıt verdi:
Ramazan’da oruçlu iken kan verenin orucu bozulmaz (İbn Kudâme, el-Muğnî, IV, 50-52).
Orucu bozan şeyler arasında vücuda kan almak ise, beslenme, gıda alma kapsamına girdiği için orucu bozar. Kan vermenin orucu bozup bozmaması ile ilgili olarak birbirine zıt iki rivayet vardır.
Bunlardan birine göre Hz. Peygamber (s.a.s.), “Hacamat yapanın ve yaptıranın (vücuttan tedavi maksadıyla kan alanın ve aynı amaçla vücudundan kan aldıranın) orucu bozulur.” (Ebû Dâvûd, Savm, 28) buyurmuştur.
Öte yandan Resûlullah’ın (s.a.s.) oruçlu iken hacamat yaptırdığı rivayet edilmiştir (Buhârî, Savm, 32; Ebû Dâvûd, Savm, 29).
Bu iki hadisi birlikte değerlendiren bilginlerin çoğu, birinci hadisi “Hacamat yapan kişinin, kanı özel alet ile emerken ağzına kaçırabileceği, hacamat yaptıran ise kan verdiği için zayıf düşerek hasta olabileceği için oruçları bozulma tehlikesi ile karşı karşıya kalır.” şeklinde yorumlamış ve ikinci hadisi esas alarak kan vermenin orucu bozmayacağı sonucuna varmışlardır.
İslam âlimlerine göre oruçlu iken zaruret olmadıkça kan bağışı yapılması tavsiye edilmez. Çünkü; çok kan almak insanı zayıf düşürebilir ve orucunu açmaya zorlanabilir. Bu nedenle, oruçlarımızı mümkün olduğunca sağlam tutmamız tavsiye edildiğinden, böyle bir faaliyette bulunmak hiç tavsiye edilmez.
Ayrıca, çok kan almanın orucu bozacağı görüşünde olan alimler de vardır. Bu, İmam Ahmed’in görüşüdür.
Hanefi mezhebine göre oruçlu kişiler kan verip sağlık kontrollerini geciktirmeden yaptırabilir, evet, bu orucu bozmaz. Oruçluyken kan nakli yapılabilir mi? Hayır, bu durumda hasta oruç tutamayacak kadar rahatsız sayılır.
Ancak İmam Şafiî ve diğerleri, kanın tek başına orucu bozmadığı görüşündedirler, fakat bu, kişiyi zayıf düşüreceğinden, orucu bozmaya teşvik edilmez.
Ancak, acil bir durumla karşı karşıya kalındığında durum farklıdır. Bir kişinin hayatını kurtarmak için kan bağışı yapılması gerektiğinde tereddüt etmeden yapılmalıdır; Gerekirse orucunu bozması, orucuna devam etmekten daha iyidir.
Diğer bir istisna: Bir kimse, fevkalâde kuvvetli ise ve kan vermenin onu hiçbir şekilde zayıf kılmayacağından eminse, İmam Şafiî ve diğerlerinin görüşüne göre kan vermesinde bir sakınca yoktur.
Sonuç olarak, her insan oruçlu iken kan vermek gibi durumlarda önce kendi sağlık durumunu düşünmelidir.
Kan Testi Orucu Bozar mı?
Oruçlu iken kan tahlili yaptırmanızda bir mahzur yoktur. Kan almak hiçbir şekilde orucu bozmaz; Bununla birlikte, çok fazla kan almak sizi zayıflatıyorsa ve bu nedenle yorgunluk nedeniyle orucunuzu bozmaya zorlanacağınızdan korkuyorsanız, oruç tutarken mümkünse bundan kaçınmanız daha iyi olur.
Ancak tıbbî bir zaruret varsa, halsizlikten dolayı orucunu bozmak zorunda kalırsanız dahi orucunuzu daha sonra telafi edebilirsiniz.
Serum veya iğne orucu bozar mı?
Oruçlu iken gıda ve vitamin iğneleri yaptırmak, damardan serum ve kan verilenlerin orucu bozulur. Serum, gıda veren enjeksiyon kapsamındadır ve yemek veya içmek sınıfıyla eş değer olduğu kabul edildiğinden orucu bozmaktadır. Ancak daha sonra bu oruç kaza edilir.
Diyanet İşleri Başkanlığı, COVID-19 aşısının Ramazan orucunu bozmayacağını açıklamıştı. Diyanet’e göre; “Aşılar ve diğer iğneler orucu bozmaz, Oruç ancak yiyip içmek ve cinsel ilişki ile bozulur.”
İslam âlimleri ramazanda gündüz oruç iken kişiye yapılan iğneleri ikiye ayırmışlardır.
Serum gibi gıda veren iğneler; bunlar orucu bozar. Ancak ağrı kesici veya tedavi edici antibiyotik türü iğneler ise orucu bozmaz. Bununla beraber mecbur kalınmadıkça iğneyi iftardan sonraya bırakmak tavsiye edilmiştir ve daha doğru olur.
Tedavisi devam eden hastalar, sağlıklarına kavuşup tedavileri sona erinceye kadar oruçlarını erteleyebilirler.
Sonuç olarak;
Unutmayın, Allah’ın kanunları bize zorluk çıkartmak için değildir. Allah diyor ki;
“Orucun farz kılındığı ramazan ayı, insanlara hidâyet rehberi olup onlara doğru yolu gösteren ve hakkı bâtıldan ayırıcı en açık delilleri ihtiva eden Kur’an’ın indirildiği aydır. İşte bu sebeple içinizden ramazan ayına erişen orucunu tutsun. Ancak hasta veya yolcu olup da oruç tutamayan kimse, tutamadığı oruçları başka günlerde tutsun. Allah sizin için kolaylık diler, fakat zorluk dilemez. Bütün bunlar sayıyı tamamlamanız, size doğru yolu gösterdiği için Allah’ın yüceliğini tanımanız ve O’na şükretmeniz içindir.” (Bakara 185)
İbn Abbas (r.a.)’den rivayet edildiğine göre Rasûlullah (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah, buyruklarını yerine getirmek için sizi sevdiği gibi, sizin de kendisinden taviz vermenizi sever.” (Sahih İbn Hibbân 354)
Bu yazılarda ilginizi çekebilir;
- İftar Duaları Arapça-Türkçe Okunuşu
- Ramazanda imsak vakti sabah namazı kılınır mı?
- 5 Vakit Namaz Tablosu
- Ramazan ayı ibadetleri ve zikirleri
- Fitre Ne Kadar? Kimler fitre vermeli
- Oruca ne zaman niyet edilir?
