Çemberlitaş: İstanbul’un Kalbinde Saklı Roma Mucizesi

İstanbul Fatih’de bulunan tarihi, gezilecek, keşfedilecek yerler arasında Çemberlitaş Sütunu hakkında tarihi ve güncel bilgiler, iletişim bilgileri

 İstanbul’un tarihi simgelerinden Çemberlitaş’ın kökeni, efsaneleri ve gezilecek yakın yerleriyle keşif rehberi sizi bekliyor!

Çemberlitaş: İstanbul’un Kalbindeki Roma Anıtı

M.S. 330 yıllarında İmparator I. Konstantin’in Roma’daki Apollon Tapınağı’ndan söktürerek  getirdiği ve eskiden Forum Kostantin adı verilen şimdi ise yeni şehrin yedi tepesinden biri olan günümüzdeki yerine diktirmiş olduğu sütundur.

Uzunluğu 57 m olan bu sütun, her biri 3 ton ağırlığında ve 3 m  çapında olan bileziklerle birbirine bağlanmış toplam 8 adet sütun ve bir kaidenin üst üste konulmasıyla oluşturulmuştur.

Çemberlitaş Nedir? Nerede Bulunur?

İstanbul’un en işlek noktalarından biri olan Çemberlitaş, tarihi yarımadada, Sultanahmet ve Kapalıçarşı arasında yer alan, Bizans Dönemi’nden kalma bir Roma sütunudur. Yerli ve yabancı turistlerin sıkça ziyaret ettiği bu anıt, adeta şehrin tarih kokan bir nişanesidir.

Roma İmparatorluğu’nun Kalbi Buradaydı

Çemberlitaş, MS 330 yılında İmparator I. Konstantin tarafından İstanbul (o zamanlar “Yeni Roma” ya da “Konstantinopolis”) Roma İmparatorluğu’nun başkenti ilan edildiğinde, bu olayın şerefine dikildi. Yani burası, Bizans’ın değil, doğrudan Roma’nın da simgesel kalbi olarak kabul ediliyordu.

Konstantin’in Şehre Mührü

Sütunun tepesinde bir zamanlar Güneş Tanrısı Helios’un heykeli bulunuyordu. Bazı kaynaklara göre, bu heykelin başı aslında İmparator Konstantin’i temsil ediyordu. Ne var ki yüzyıllar içinde yaşanan doğal afetler, yangınlar ve yıkımlar sütunun üst kısmını tahrip etti. Bugün görmekte olduğunuz hali, Osmanlı döneminde taşlarla ve demir çemberlerle desteklenerek koruma altına alınmış halidir. Bu yüzden halk arasında “çemberli taş” olarak anılmaya başlamıştır.

İlk yapıldığında üzerinde doğan güneşi selamlayan bir Apollon heykeli var iken, Konstantinopolis’e dikildiğinde Roma İmparatoru Konstantin bunun yerine kendi heykelini sütunun üstüne koydurmuştur.

Daha sonra da yine Doğu Roma imparatoru olan Julianus ve Theodosius’un heykelleri koyulmuştur.

Sütun, 1081 yılında yıldırım isabet etmesi nedeniyle yanmış ve üzerindeki heykel devrilmiştir. Bundan sonra I. Aleksios Komnenos sütunu onarmış ve üzerine kaidesi olan bir başlık ile büyük bir haç koydurmuştur.

Şehrin 1453 yılındaki fethinden sonra, üzerindeki haç indirilmiş ve Çemberlitaş ilk kez 1470’li yıllardan sonra Yavuz Sultan Selim döneminde yenilenmiştir.

Daha sonra Osmanlı döneminde büyük bir yangın geçirip, mermerleri zedelenen Apollon Sütunu, Sultan II. Mustafa (1695-1704) tarafından altına duvarla takviye edilmiş, demir çemberlerle sardırarak sağlamlaştırmıştır. Bu nedenle o günden sonra adı Çemberlitaş olarak anılmıştır.

Çemberlitaş Efsaneleri ve Gizemleri

İnanışa göre, sütunun içine Hazreti İsa’nın çarmıha gerildiği haçtan bir parça, Nuh’un Gemisi’nden tahta bir parça ve Meryem Ana’nın giysisinden bir kumaş saklandı. Ayrıca Bizans döneminde bu sütunun altında gömülü hazineler olduğu da rivayet edilir. Bunların hiçbiri bugüne dek kanıtlanmamış olsa da Çemberlitaşın mistik atmosferini arttırmaya yetiyor.

Çevresinde Gezilecek Yerler

Çemberlitaş, tarih ve kültür meraklıları için adeta bir merkez niteliğindedir. Yürüme mesafesinde şu yapılar yer alır:

• Kapalıçarşı: Osmanlı’dan kalma tarihi alışveriş merkezi.
• Nuruosmaniye Camii: Barok mimarinin Osmanlı ile buluştuğu nadide eserlerden.
• Sultanahmet Meydanı, Ayasofya ve Topkapı Sarayı gibi yapılara da kolayca ulaşılabilir.

Aslında Mermer Değil

Görünüşüne aldanma! Çemberlitaş, mor-kırmızı renkte porfir taşından yapılmıştır. Porfir, Roma döneminde sadece imparatorlar için ayrılmış özel bir taş türüdür. Çok sert ve parlak olduğu için imparatorluk anıtlarında kullanılırdı.

Çemberlitaş’ın altında ne var?

Sütun’un alt kısmında, İsa Peygamber’in Kudüs’te olduğu varsayılan mezarından alınarak buraya getirilip gömülen bazı eşyaların olduğu rivayeti yapının gizemini arttırmaktadır.

İçinde Ne Saklı?

Efsaneye göre sütunun kaidesinin altında:

• Hz. İsa’nın çarmıha gerildiği haçın bir parçası,
• Hz. Nuh’un gemi kalıntıları,
• Hz. Süleyman’ın bazı mukaddes emanetleri saklanmış olabilir! Elbette bu iddialar tarihsel değil, fakat o dönem halkının bu sütuna ne kadar mistik anlamlar yüklediğini gösteriyor.

Üstünde Bir Zamanlar Put Vardı

İlk dikildiğinde sütunun tepesinde, güneş tanrısı Helios gibi tasvir edilmiş ve aslında İmparator Konstantin’in heykeli olan bir tunç heykel yer alıyordu. Bu heykel kutsal bakışla şehri koruduğuna inanılıyordu. Ancak heykel 1100’lü yıllarda bir fırtınayla yıkıldı ve bir daha yerine konulmadı.

Sütunun Altı Antik Bir Mabed

Çemberlitaş’ın altında, Bizans dönemine ait bir sunağın ya da mabedin kalıntıları olduğu düşünülüyor. Bazı arkeolojik bulgular, buranın önceden bir tapınak alanı olduğunu gösteriyor.

Bugün Hâlâ Sıfır Noktası

Tıpkı Roma’daki Milion taşı gibi, bu sütun da İstanbul’un sıfır noktası kabul ediliyordu. Yani yollar ve mesafeler buradan ölçülüyordu. “Tarihin merkezinde olmak” deyimini kelimenin tam anlamıyla karşılıyor!

Çemberlitaş Sütunu Nerede?

İstanbul Fatih semtinde bulunan Çemberli Taş tarihi mekana nasıl gidilir?

 Adres: Mollafenari, Yeniçeriler Cd., 34120 Fatih/İstanbul

 İletişim Bilgileri:

 Açılış & Kapanış Saatleri: 24 Saat Açık

Kurum: T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı

Harita

“]

Sonuç: Neden Çemberlitaşı Ziyaret Etmelisiniz?

Tarih, efsane ve gizem bir arada sizi bekliyor. İstanbul’un ortasında hem Roma hem Osmanlı hem de modern zamanlara tanıklık etmiş bu anıt, mutlaka görülmesi gereken yapılardan biri. Çemberlitaşı sadece bir taş parçası değil, binlerce yıllık bir hikayenin suskun tanığı olarak görmeyi unutmayın!

Kültür Sanat Kategorisi içerisinde Çemberlitaş ve Sütunu nedir? Nerede bulunur? Geçmişten günümüze tarihi hakkında genel bilgiler

• Yerebatan Sarnıcı
• Tarsus’taki Yedi Uyurlar (Ashab-ı Kehf) Mağarası
• Bodrum Camii ve Sarnıcı
• KızTaşı: İstanbul’un Gizemli Anıtı ve Efsanesi

Nukteler.com’u Facebook’tan takip etmeyi unutmayın!