Uluslararası Göçmenler Günü 2023

Uluslararası Göçmenler Günü anlamı nedir, ne zaman kutlanıyor? Göçmenler günü nasıl ve ne zaman ortaya çıktı? Göçmenler Gününün önemi ve amacı nedir? 2023 Uluslararası Göçmenler Günü’nün teması nedir?Göçmen, Mülteci, Sığınmacı ne demek? Türkiye’de kaç göçmen var?

Göçmenler, gurbetçiler, sığınmacılar, mülteciler arasındaki farklar nelerdir? İnsanlar neden bir ülkeden başka bir ülkeye göç eder? İşte Dünya Göçmenler Gününün kısa tarihçesi ve dünya genelinde ortak etkinlikleri hakkında genel bilgiler…

Uluslararası Göçmenler Günü

İnsanların kitlesel hareketi tartışmasız zamanımızın en büyük hikayesidir ve insanlık tarihi boyunca göç, bireyin zorlukların üstesinden gelme ve daha iyi bir yaşam sürme iradesinin cesur bir ifadesi olmuştur. Göç gerçeği, yeni bir hayat kurmaktan ve yeni bir başlangıç yapmaktan daha fazlasıdır. Göçmenler, kendilerini yeniden keşfetmelerine izin verecek güvenlik ve fırsatlar aramak için seyahat ediyor. Bazıları ayrımcılıktan ve önyargıdan kaçıyor. Ev sahibi toplumların gelişmesi ve daha iyi bir yarın için bu toplulukları karşılaması gerekiyor.

Dünya çapında göçmenlerin ve yerinden edilmiş insanların yaşadıkları ekonomik, sosyal, siyasi, psikolojik ve hukuksal sorunların vurgulandığı Uluslararası Göçmenler Günü, her yıl 18 Aralık’ta kutlanıyor.

Türkiye’de 18 Aralık Uluslararası Göçmenler Günü etkinlikleri, önyargıların önüne geçilmesi, toplumsal tansiyonu düşürmek, göç ve yabancı kavramlarını kültürel zenginlik çerçevesinde vurgulamak ve sosyal uyuma katkı sağlanması amacıyla İçişleri Bakanlığı bünyesinde Göç İdaresi Başkanlığı tarafından 2013’ten itibaren kurumsal düzeyde kutlanmaya başlanmıştır.

Göçmenler Günü Tarihçesi

Göç, birçok güç tarafından yönlendirilen küresel bir olgudur ve göçü küresel düzeyde zorlayan birçok faktör vardır. Bunlar güvenlik, onur, haysiyet ve barış için insani ihtiyaçlardan kaynaklanmaktadır. Özellikle önünüzdeki yolculuk son derece tehlikeli ve bazen ölümcül olduğunda, evden ayrılmaya karar vermek asla kolay değildir.

Gün 2000 yılında resmen ilan edilmiş olsa da, bu günün kutlanması, 18 Aralık’ın çeşitli Asyalı göçmen örgütleri tarafından göçmenlere saygı, hak ve koruma için kampanya günü olarak işaretlendiği 1997 yılına kadar uzanıyor.

Dünya çapında sürekli artan göçmen sayısı nedeniyle, 4 Aralık 2000’de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu 18 Aralık’ı Uluslararası Göçmenler Günü ilan etti. Bundan on yıl önce 18 Aralık 1990’da, BM Meclisi, Tüm Göçmen İşçilerin ve Aile Fertlerinin Haklarının Korunmasına İlişkin Uluslararası Sözleşmeyi kabul etti.

19 Eylül 2016’da büyük ölçekli göçmen ve mülteci hareketlerine odaklanan ilk zirve sırasında, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından bu tür yerinden edilmiş kişilerin güvenliğini artırmak amacıyla Mülteciler ve Göçmenler için New York Deklarasyonu olarak bilinen bir dizi sabit taahhüt kabul edildi. Bu deklarasyon, uluslararası koruma rejiminin gerekliliğini yineler ve üye devletlerin hareket halindeki insanlar için göç sistemini iyileştirme taahhüdünde bulunur.

BM’nin 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi de göçle ilgili hedefleri içeriyor. Bunlar, daha iyi fırsatlara ve daha iyi bir yaşam kalitesine yol açacak olan eğitime erişimi içerir.

Uluslararası göçmen nedir?

BM tarafından doğru bir şekilde tanımlanan uluslararası uzun süreli göçmen tanımı şu şekildedir: “Her zamanki ikamet ettiği ülkeden başka bir ülkeye en az bir yıl (12 ay) için taşınan kişi; varış ülkesi fiilen onun yeni mutad ikamet ülkesi haline gelir.”

Gönüllü göç nedir?

Gönüllü göç, zorunlu göçün aksine, bir bireyin bir fırsat için yer değiştirmeyi seçmesidir – bir bireyin güvenliğinden korktuğu için yer değiştirmeyi seçmesidir.

Göç türleri nelerdir?

İnsan göçü şu türlerden oluşur: iç göç, dış göç, zorunlu göç, gönüllü göç, mevsimlik göç, sürekli göç.

Gönüllü göç, birisi evden ayrılmayı seçtiğinde gerçekleşir. İster dahili ister harici olsun, çoğu gönüllü göç, daha iyi ekonomik fırsatlar, eğitim veya barınma arayışı içinde gerçekleştirilir.

Zorunlu Göç;  İnsanların bulundukları yeri kendi iradeleri dışında terk etmeleridir. Zorunlu göçlerin oluşumunda genellikle itici faktörlerin etkisi vardır. Bunlar genellikle savaş ve çatışmalar, doğal afetler, sosyal hizmetlerin yetersizliği, ekonomik ve temel ihtiyaçların karşılanmasındaki zorluklar, işsizlik, dini ve siyasi basıklar, güvenlik olarak sıralanabilir. Tarih boyunca savaş, zorunlu göçün önde gelen nedenlerinden biri olmuştur.

Ayrıca zorunlu göçler genellikle hükümetler tarafından sınır dışı edilen veya köle ya da mahkum olarak nakledilen insanları da içerir.

İç göç; birisinin bir ülkenin bir bölümünden diğerine, genellikle ekonomik nedenlerle taşınmasıyla oluşur. İç göçün en belirgin örneği kırsal bölgelerden kentlere doğru olan harekettir. Bu tür bir göç, uygarlığın kaydedilen en eski dönemlerinden beri meydana gelmektedir, ancak özellikle 20. yüzyılda yaygın hale gelmiştir. İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana dünyanın birçok yerinde, özellikle gelişmekte olan ülkelerde, kentsel büyüme çok hızlı olmuştur.

Dış göç; bir ülkeden başka bir ülkede yaşamak için ayrılmayı içerir. Bu tür göç aynı zamanda asırlık bir olgudur, ancak en dramatik örneği modern zamanlarda yaşanmıştır.

Mevsimlik (Geçici) Göçler; mevsimsel insan göçü, insanların bir yerden veya başka bir yerden mevsimsel olarak hareket etmesidir. En yaygın olarak işgücü talebindeki mevsimsel değişimler nedeniyle oluşur. Yaz aylarında sıcaktan kaçmak veya tarım, hayvancılık ve turizm gibi faaliyetler nedeniyle yer değiştirmeleri içerir.

Sürekli Göç: İnsanların siyasi, sosyal, ekonomik ve doğal nedenlerle bulundukları yeri sürekli terk etmeleridir. Sürekli göçler gönüllü olabileceği gibi zorunlu da olabilir.

Bununla birlikte Geri dönüş göçü, yolcuların ve göçmenlerin kendi menşe yerlerine gönüllü veya gönülsüz dönüşü anlamına gelir. Döngüsel göç, göçmenlerin menşe ve hedef ülkeler arasında tekrar tekrar seyahat ettiği bir insan göçü olgusudur.

Mülteciler ve Göçmenler Hakkında Gerçekler ve Veriler

İlk insan göçlerinin yaklaşık 1,8 milyon yıl önce gerçekleştiği tahmin ediliyor. Bu, Homo Erectus’un Afrika’dan Avrasya’ya göç etmeye başladığı zamandır.

En fakir ülkeler en az göç alan ülkelerdir. Orta Afrika Cumhuriyeti, Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Nijer BM İnsani Gelişme Endeksi derecelendirmeleri ve kişi başına düşen GSYİH’nın en düşük olduğu ülkelerden bazılarıdır ve tümünün nüfusunun %3’ünden azı sınırları dışında yaşıyor.

Şu anda kaydedilen en yüksek hareket seviyelerine tanık oluyoruz. Dünyada her 30 kişiden biri göçmendir. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği 2022 raporuna göre Dünya çapında 103 milyon insan zorla yerinden edildi.

Dünya genelinde;

• 32,5 milyon mülteci
• 53,2 milyon ülke içinde yerinden edilmiş kişi
• 4,9 milyon sığınmacı
• 5,3 milyon uluslararası korumaya ihtiyaç duyan diğer kişi bulunuyor.

Türkiye, dünyadaki en büyük nüfus olan yaklaşık 3,8 milyon mülteciye ev sahipliği yapıyor. Kolombiya, yurtdışında yerinden edilmiş Venezuelalılar da dahil olmak üzere 1,8 milyondan fazla insanla ikinci sırada.

Çatışmaların daha karmaşık hale gelmesiyle birlikte, küresel yerinden edilme tüm zamanların en yüksek seviyesinde. Dolayısıyla günümüzde insan ırkının %1’i yerinden edilmiş durumda.

Suriye, dünyadaki en büyük mülteci sayısına sahip ülkedir ve onu Venezuela, Afganistan, Sudan ve Myanmar izlemektedir. Bu nedenle tüm mültecilerin %68’i sadece bu beş ülkeden geliyor.

Dünya genelinde yeniden yerleşim gereklilikleri ev sahibi devletler tarafından karşılanmıyor ve bu da büyük bir aciliyet yaratıyor.

Dünya çapında tahminen 34 milyon çocuk ve genç evlerinden oldu. Bu sayı mültecilerin yüzde 40’ının çocuk olduğunu ortaya koyuyoır.

Göçmenler Günü Neden Önemli?

Her insanın hayatı değerlidir ve her ne pahasına olursa olsun onuru ve hakları korunmalıdır. Hiçbir göçmenin geride kalmamasını sağlamaya yönelik insani çabalar çok önemlidir.

Göç krizi gelecekte herhangi bir zamanda herhangi bir bölgeyi vurabilir. Göçmenleri ve mültecileri karşılamak için doğru mekanizmaların yürürlükte olmasını sağlamak için herkes bireysel düzeyde üzerine düşeni yapmalıdır.

Biraz insanlık göstermek, belirlenmiş bir günle sınırlı kalmamalı. Bu tür yıllık kutlamalar, ana akım medya ve kuruluşlar tarafından oluşturulan farkındalık yoluyla, sorunlara ve zorluklara gerçekten odaklanır ve bunları daha geniş bir düzeyde vurgular.

Türkiye’deki Göçmenler

Türkiye Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nden (GİGM) elde edilen en son rakamlara göre, Türkiye topraklarında 5 milyondan fazla yabancı uyruklu bulunmaktadır ve bunların 3,7 milyonu uluslararası koruma talep etmektedir.

Uluslararası koruma arayanların çoğu, Türkiye’de geçici koruma statüsü verilen Suriyelilerdir (3.739.859 kişi).

Ayrıca, uluslararası koruma başvuru sahipleri en sık Afganistan, İran İslam Cumhuriyeti ve Irak uyruklu olup, diğer bir yabancı uyruklu grubu oluşturmaktadır.

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Ocak 2022 verilerine göre Türkiye’de, 330.000’e yakın uluslararası koruma statüsü sahibi ve sığınmacı bulunmaktadır. Ayrıca oturma izni sahibi statüsünde 1.364.991 yabancı uyruklu bulunmaktadır; bu sayıya insani ikametgah sahipleri de dahildir. Haziran 2022’den bu yana kamplarda ikamet eden Suriyeli sayısı 1.392 azaldı.

2023 Dünya Göçmenler Günü Ne Zaman?

Birleşmiş Milletler (BM) Uluslararası Göçmenler Günü, dünya çapındaki göçmenlerin çabalarını, katkılarını ve haklarını tanımak için her yıl 18 Aralık’ta düzenlenmektedir. Dünya genelinde birçok kuruluş ve topluluk, göçmenler, insan kaçakçılığı sorunları, göçmen işçilerin çocuklarının yaşamları, mültecilerin içinde bulunduğu kötü durum ve ırkçılıkla mücadele yolları hakkında halkı uyarmak için çeşitli etkinliklerle bu günü kutluyor.

Uluslararası Göçmenler Günü, resmi bir tatil değil, küresel bir kutlamadır.

• 2023 – 18 Aralık Pazartesi
• 2024 – 18 Aralık Çarşamba
• 2025 – 18 Aralık Perşembe
• 2026 – 18 Aralık Cuma

Uluslararası Göçmenler Günü, uluslararası göçün zorlukları hakkında farkındalık yaratmayı amaçlıyor.

Mülteci Nedir?

Mülteciler, silahlı çatışmalardan veya zulümden kaçan kişilerdir. Mültecilerin hakları, uluslararası hukuk tarafından, özellikle de 1951 Mülteci Sözleşmesi tarafından koruma altındadır. Ancak mülteci ve sığınmacı terimleri çoğu zaman birbirine karıştırılmaktadır.

1951 Mülteci Sözleşmesi veya 28 Temmuz 1951 tarihli Cenevre Sözleşmesi olarak da bilinen Mültecilerin Statüsüne İlişkin Sözleşme, kimin mülteci olduğunu tanımlayan çok taraflı bir Birleşmiş Milletler antlaşmasıdır.

Mülteci olarak tanınmanın hayati bir parçası, hükümetlerin veya Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK)’nin uluslararası koruma arayan bir kişinin uluslararası, ulusal veya bölgesel yasalar uyarınca mülteci olarak kabul edilip edilmediğini belirlemek için kullandığı yasal bir süreç olan Mülteci Statüsü Belirlemedir. Sığınmacıların statüsünü belirleme konusunda birincil sorumluluk Devletlere aittir, ancak BMMYK, devletlerin yapamadığı veya isteksiz olduğu durumlarda devreye girer.

Sığınmacı Nedir?

Sığınmacı, mülteci olduğunu iddia eden ancak talebi değerlendirilmemiş kişidir. Bu kişi, ülkesine dönmesinin ırkı, dini, tabiiyeti veya siyasi inançları nedeniyle zulme yol açacağı gerekçesiyle sığınma talebinde bulunur.

Göçmen Nedir?

Göçmenler, doğrudan bir tehdit veya zulüm nedeniyle değil, esas olarak yaşamlarını iyileştirmek için taşınmayı, yer değiştirmeyi seçen insanlardır. İş bulmak, Daha iyi eğitim istemek, Aile ile yeniden bir araya gelmek gibi…

Evlerine güvenli bir şekilde dönemeyen mültecilerin aksine, göçmenler isterlerse evlerine dönebilirler. Ülkeler göçmenleri kendi göçmenlik yasaları ve süreçleri çerçevesinde ele aldığından, bu ayrım hükümetler için önemlidir.

Göçmen terimi, ister bir yurttaş olarak olumlu bir hakkın kullanılmasından ister çaresizce güvenli bir sığınak arayışına kadar, göç eden herkesin durumunu kapsayan tarafsız bir tanımlayıcı olarak kabul edilmelidir.

Göçmenler ve mülteciler arasındaki fark

Göçmenlik tabiri mülteci ve sığınmacıları da kapsıyor. Mülteci; ırkı, dini ya da siyasi düşünceleri nedeniyle zulüm göreceği konusunda haklı bir korku taşıyan, bu yüzden ülkesinden ayrılan ve korkusu nedeniyle geri dönemeyen veya dönmek istemeyen kişiler için getirilen bir tanımlamadır. Sığınmacı ise mültecilik başvurusunda bulunan ancak henüz sonuç alamamış durumdaki kişileri tanımlıyor

Türkiye’ye, Avrupa’ya ve Yunanistan, İtalya ve başka yerlere tekneyle gelen, sınırlardan kaçak olarak geçen çok sayıda insan, Mülteci mi yoksa göçmen mi?

Gerçek şu ki, bu durum ikisinin de karışımıdır. “Mülteciler ve göçmenler” muhtemelen insanların deniz yoluyla veya farklı yollarla diğer ülkelere giriş yapan, hareket eden insanlara atıfta bulunmanın en iyi yoludur. Uluslararası raporların da işaret ettiği gibi, bazı göçmenler evlerinde onları ayrılmaya zorlayan doğal afetler gibi aşırı koşullarla karşı karşıya kalıyor. Zorla ülkeye giriş yapan belirli göçmenler ve mülteciler için arasındaki farkın belirlenmesi söz konusu olduğunda gri alan genişler, bu durumda devletler, yerel yönetimler veya Birleşmiş Milletler devreye girer.

Kaçak mülteci ne demek?

Bir ülkeye yasa dışı yollarla giren, çıkan ya da bu ülkede yasa dışı ikamet eden veya bir ülkeye yasal yollarla girmiş olup, yasal kalış süresi dolmasına rağmen ülkede kalmaya devam eden yabancıdır.

Mülteciler göçmen midir?

Bir mülteci, kendisini ağırlayan bir ülkeyi terk edip de, sadece başka bir ülkeye geçtiği için mülteci statüsünü kaybetmez veya ‘göçmen’ statüsüne geçmez. Bir kişinin mülteci olma sebebi, geldiği ülke tarafından kendisine korunma sağlanmıyor olmasıdır.

Bu yazılar da ilginizi çekebilir;

• 20 Haziran Dünya Mülteciler Günü
• Dünya İnsani Yardım Günü
• 10 Aralık İnsan Hakları Günü
• Uluslararası İnsani Dayanışma Günü