İmam-ı Hanbeli Kimdir? Kısaca Hayatı ve Eserleri

Mezhep imamlarından Hanbeli mezhebinin öncüsü ve kurucusu, hadis alimi Bağdat'ta yaşamış olan İmam-ı Hanbeli hayatı ve eserleri

26 Ocak 2019

0 459 2 dakika okuma süresi

Mezhep imamlarından Hanbeli mezhebinin öncüsü ve kurucusu, hadis alimi Bağdat’ta yaşamış olan İmam-ı Hanbeli hayatı ve eserleri

İmam-i Hanbeli (İmam-ı Ahmed bin Hanbel)

Ahmed bin Hanbel, (Arapça yazılışı: ‏‎‎‎‎‎‎‎‎أحمد بن حنبل‏‎‎‎‏‎‎‎ ‎‎‎‎‎‎‎)

Miladi olarak 781 yılında doğmuş, 855 yılında vefat etmiştir. Hanbeli mezhebinin öncüsüdür. Hanbeli Mezhebi’nin kurucusudur. Asıl ismi İmam-ı Ahmed bin Hanbel‘dir.

İmam-ı Hanbeli Kimdir?

Hicretin 164. senesinde Bağdat’da doğmuş ve Hicri 241 senesinde Bağdat’da vefat etmiştir. Aslen Basralıdır. Babasının ismi Muhammed bin Hanbel’dir

Hayatı

İmam-ı Ahmet, daha küçük yaşta iken babası vefat etmiş, Onun yetişmesi ile annesi ilgilenmiştir. Küçük yaşta ilim tahsil etmeye başlamıştır. Bağdat o dönemde önemli bir ilim merkezi olmasından burada hadis ilimleri, kıraat ilimleri ve tasavvufta kendini yetiştirmiştir. Kuran-ı Kerim’i küçük yaşta ezberlemiş, daha sonra lügat, hadis, fıkıh gibi ilimlerle meşgul olmuştur.

Küçük yaşta ciddiyeti, takvası, sabrı, metanet ve tahammülü ile meşhur olmuştur. Bu hali, henüz 15-16 yaşlarında iken temas kurduğu âlimlerin dikkatini çekmiştir.

Heysem bin Cemil onun hakkında, “Bu çocuk yaşarsa, zamanındakilerin ilimde hücceti (rehberi) olacaktır.” ifadesini kullanmıştır.

Küçük yaşlarda ilim tahsiliyle birlikte İmam-ı A’zam hazretlerinin talebesi olmuştur. Daha sonra İmam-ı Ebu Yusuf’tan fıkıh ve hadis ilminde ders almıştır. Bundan sonra da üç sene Huşeym’in derslerine devam etmiş, ondan hadis-i şerif dinlemiştir. Bundan başka Bağdat’ta bulunan meşhur âlimlerden de ders almıştır..

İlim tahil etmek için seyahatlere başlayarak Basra, Küfe, Mekke-i mükerreme, Medine-i münevvere, Şam ve el-Cezire’ye giderek hadis ilmini öğrenmiştir.

Hadis ravilerini bizzat görerek, onlardan hadis-i şerif dinlemiş, Mekke-i mükerreme ve Bağdat’ta, İmam-ı Şafii hazretlerinden ilim öğrenmiştir.

İmam-ı Ahmed, ilim öğrenmek için pek çok İslam beldesini dolaşmış ve bu uğurda pek çok meşakkate katlanmıştır.

Bir seferinde onu tanıyan biri ezberlediği hadis-i şerifin ve yazdığı notlarının çokluğunu görerek: “Bir Kufe’ye, bir Basra’ya gidiyorsun! Ne zamana kadar böyle devam edeceksin?” deyince, Ahmed bin Hanbel hazretleri “Hokka ve kalem ile mezara kadar…” diyerek cevap vermiştir.

İslam dininin binasının temel direğidir. İmam-ı Ahmed bin Hanbel‘in din bilgilerine uyarak işlerini ve ibadetlerini yapanlara da “Hanbeli” denir.

Üç yüz binden fazla hadis ezberlediği rivayet edilmiştir. İmam-ı Şafii’nin öğrencisidir.

“El-Müsned” adındaki hadis kitabında otuzbin hadis vardır. İslam devletinin sınırlarının genişlemesi ve artık islami kuralların saf haliyle yeterli olmamasından dolayı gerekli yerlerde aklın kullanımını savunan Mutezilelere karşı çıkmıştır.

İmam-ı Hanbeli Eserleri

Ahmed bin Hanbel’in pek çok eseri vardır.

Bunlardan en çok bilinen meşhur eserlerinin bâzıları şunlardır:

1) Müsned; 30 bin hadîs-i şerîfi içine almıştır. Matbûdur.
2) Kitâb-üs-Sünne.
3) Kitâb-üz-Zühd: Matbûdur.
4) Kitâb-üs-Salât.
5) Kitâb-ül-Vera’ ve’l-Îmân.
6) Kitâb-ür-Reddi ale’l- Cehmiyye ve’z-Zenâdıka: Matbûdur.
7) Kitâb-ül-Eşribe: Matbûdur.
8) Kitâb-ül-Mesâil.
9) Cüz-fi Usûl-üs-Sünne.
10) Fadâil-üs-Sahâbe: 2 cilt hâlinde matbûdur.
11) Er-Reddü A’lâ men-Tenâkua fi’l-Kur’ân.
12) Et-Tefsir.
13) En-Nâsih ve’l-Mensûh.
14) Et-Târih.
15) Hadîsu Şu’be.
16) Mukaddem ve’l-Muahhar fi’l-Kur’ân.
17) Vücûbât-ül-Kur’ân.
18) Menâsik-ül-Kebîr ve’s-Sagîr.
19) El-Cerhu ve’t-Ta’dîl.
20) Kitâb’ül-ilel ve Ma’rifet-ür-Ricâl: Matbûdur