1992 Pepsi Number Fever Skandalı: Pazarlama Faciası

1992 Pepsi Number Fever Skandalı: Bir Pazarlama Hatası Filipinler'de Nasıl İsyanlara ve Ölümlere Yol Açtı? Pepsi Number Fever olayı nedir?

1 Temmuz 2025

0 1 4 dakika okuma süresi

1992 Pepsi Number Fever Skandalı: Bir Pazarlama Hatası Filipinler’de Nasıl İsyanlara ve Ölümlere Yol Açtı? Pepsi Number Fever olayı nedir? Neden Pepsi 349 meydana geldi? Number Fever Kampanyası Neden Skandala Dönüşmüştü? Sonuçları ne oldu?

1893 yılında ABD’de eczacı Caleb Bradham tarafından icat edilen, dünya’da en popüler alkolsüz içecek markalarından biri olan Pepsi’nin Filipinler’de düzenlediği ‘Number Fever’ kampanyası, yüz milyonlarca kişinin katıldığı büyük bir şans oyunu olarak başladı; ancak kazanan numaraların açıklanmaması ve karışıklıklarla sonuçlanan skandal, şirketin itibarına zarar verdi. Olayın tarihi gelişimi, etkileri ve dersleri hakkında detaylı ve çarpıcı bilgiler…

Reklam Kampanyaları Ne Kadar Yanıltıcı Olabilir?

Reklam kampanyaları, tüketicilerin dikkatini çekmek ve marka sadakatini artırmak amacıyla yapılmaktadır. Ancak bazı pazarlama hataları beklenmedik sonuçlara yol açabilir. 1992 yılında Filipinler’de yaşanan Pepsi Number Fever ya da halk arasında bilinen adıyla “Pepsi 349 Skandalı” , bu türden bir hatanın nasıl sosyal karışıklığa, isyanlara ve hatta ölümlere neden olabileceğini gösteren en çarpıcı örneklerden biridir.

Bu yazımızda, 1992 yılında gerçekleşen Pepsi reklam krizinden doğan olayları detaylı olarak inceleyecek, tarihin en büyük pazarlama felaketi Pepsi 349 skandalının sebeplerini ve sonuçlarını analiz edeceğiz.

Pepsi Number Fever Nedir?

1992 yılında Pepsi-Cola Filipinler, yeni bir promosyon kampanyası başlattı: “Number Fever” (Türkçe: Sayı Tufanı). Kampanya kapsamında, Pepsi ürünlerinin kapak içlerine basılan rastgele sayılar yer alıyordu. Tüketiciler, belirlenen kombinasyonlardaki sayıları toplamayı başarırsa çeşitli ödüller kazanabiliyordu.

En büyük ödül ise bir milyon peso değerindeydi. Bu ödülü kazanmak için gereken sayı ise 349 idi.

Şişe kapaklarının altına 3 haneli numaralar yerleştirildi.
Her gün, televizyonda tadüfi bir numara çekiliyordu ve bu numarayı bulanlar 1 milyon peso (yaklaşık 40.000 $) ve çeşitli ödüller kazanacaktı.
Ana büyük ödül ise 1 milyon Filipin Pesosu (o dönem yaklaşık 40.000 USD). Bu miktar bugün yaklaşık 68.000 dolara denk geliyor ve ortalama aylık maaşın 611 katıydı.
Kampanya başladığında Filipinler’de Pepsi satışları %40 arttı. İnsanlar şişeleri stokluyor, numaraları kaydediyor ve büyük ödülün hayalini kuruyordu.

Pepsi, bu kampanyayla Coca-Cola karşısında ciddi bir ivme kazandı. Kısa sürede ülke genelinde 31 milyon kişi kampanyaya katıldı.

Kampanyada Yer Alan Teknik Hata ve Karışıklık

Promosyonun tasarımı sırasında yapılan ciddi bir hata, tüm olayın patlama noktasına gelmesine neden oldu. Pepsi’nin ürettiği yaklaşık 500 milyon kutunun her birinde farklı sayılar vardı. Fakat tasarım aşamasında yapılan bir programlama hatası yüzünden, milyonlarca kutuda “349” sayısı yer aldı.

Yani aslında sadece birkaç kişiye verilmesi planlanan büyük ödül, gerçekten milyonlarca kişiyi kapsıyordu. Bu durum, Pepsi’nin kontrolünü tamamen kaybetmesine ve ödemeleri gerçekleştirememesine yol açtı.

Büyük Hata: 349 Numarasının 800.000 Kazananı

25 Mayıs 1992 günü televizyonlarda kazanan numara olarak 349 açıklandı. Fakat bu numara, sistem hatası nedeniyle yanlışlıkla duyurulmuştu.

Bilgisayar hatası nedeniyle bu numara 800.000 şişeye basılmıştı!
Normalde her numara sadece 2-3 kez çıkmalıydı, ancak 349 numarası binlerce şişede vardı.

Sonuç? 800.000 Filipinli, 1 milyon peso kazandığını sandı! İnsanlar Pepsi ofislerine, fabrikalara akın etti, ödüllerini talep etti.

Peki Asıl Hata Nerede Oldu?

1. Teknik Hata:

Pepsi’nin kampanyayı planlayan ekibi, “049” kombinasyonunu büyük ödülü kazandıran numara olarak seçmişti. Ancak baskı sürecinde bir programlama hatası yapıldı. Bu hatadan dolayı milyonlarca kutuya yanlışlıkla “349” sayısı bastı.

Yani aslında sadece birkaç kutuda olması gereken “349” sayısı, teknik bir hata sonucu çok yaygın biçimde dağıtıldı.

2. İkinci Hata – Televizyondaki Duyuru:

Daha da kötüsü, Pepsi yetkilileri televizyon reklamlarında yanlışlıkla kazanan numarayı “349” olarak duyurdu. Bu da tüketicilere “349” sayısının gerçekten geçerli olduğunu düşündürdü.

Toplumsal Karışıklık ve İsyanların Başlangıcı

Filipinler’de ekonomik zorluklar yaşayan geniş kitleler için bu ödül devasa bir miktar anlamına geliyordu. Milyonlarca insan, Pepsi içerek veya kutular satın alarak “349” sayısını elde etmeye çalıştı. Ve sonra büyük bir hayal kırıklığı yaşandı.

Pepsi, büyük ödülü kazananların sayısının beklenenden çok daha fazla olduğunu açıkladı ve bunun teknik bir hata olduğunu duyurdu. Bunun üzerine halk sinirlendi. Mağazalar bastırıldı, Pepsi ürünleri boykot edildi, bazı bölgelerde protestolar şiddet içerdi.

Kaos, İsyanlar ve Ölümler: Pepsi’ye Karşı Ayaklanma

Pepsi, hatayı fark ettiğinde büyük bir açıklama yaptı:

“349 numarası teknik bir hataydı, geçersizdir.”
Sadece ilk 18 kişiye ödül verilecek, diğerleri sadece 20$ değerinde bir ikramiye alacaktı.

Ancak Filipinler halkı bu durumu kabul etmedi:

Pepsi şişeleriyle dolu kamyonlar ateşe verildi.
Pepsi bayileri yağmalandı, çalışanlara saldırıldı. Bazı bölgelerde polisle çatışmalar yaşandı
Pepsi’ye karşı 32.000’den fazla dava açıldı.
Protestolarda en az 5 kişi hayatını kaybetti, yüzlerce kişi yaralandı.
Olaylar Filipinler genelinde sosyal bir krize dönüştü.
Filipinler hükümeti Pepsi’yi sorumlu tuttu ve şirket milyonlarca dolar tazminat ödemek zorunda kaldı.

Pepsi’nin Kriz Yönetimi: Sorumluluk Alındı mı?

Skandal sonrası Pepsi, kriz yönetimi konusunda önemli eleştirilerle karşılaştı. Şirket önce kampanyayı iptal ettiğini açıkladı, ardından bazı tüketicilere küçük ödüller sunulduğunu duyurdu. Ancak bu adımlar halkın tepkisini yatıştırmaya yetmedi.

Pepsi, sonunda Filipinler hükümetiyle anlaşarak büyük ölçekli tazminat ödemeleri yapmayı kabul etti. Ayrıca kampanya tamamen iptal edildi ve şirket uzun süre Filipinler pazarında zarar gördü.

Neden Bu Kadar Büyüdü?

Bu olay sadece bir pazarlama skandalı değil, aynı zamanda Filipinler’deki ekonomik eşitsizliklerin ve sosyal huzursuzlukların sembolü haline geldi. İnsanlar o 1 milyon Pesoluk ödülü, hayatta bir çıkış kapısı olarak görüyordu.

Pepsi 349 Skandalından Çıkan Dersler

Pepsi Number Fever olayı, pazarlama dünyasında birçok derse ev sahipliği yaptı:

Reklamların teknik detaylarına dikkat edilmeli
Kampanyaların maliyet ve risk analizleri titizlikle yapılmalı
Kriz anlarında hızlı ve şeffaf iletişim sağlanmalı
Halkın beklentileri göz önünde bulundurulmalı

Bu olay, yalnızca bir reklam hatası değil; aynı zamanda marka itibarı ve kriz yönetimi açısından önemli bir vaka çalışmasıdır.

Belgeseller, Kitaplar ve Popüler Kültürde 349

Pepsi 349 Skandalı, yıllar sonra belgesellere ve kitaplara konu oldu. Hatta Netflix, bu olayı konu alan bir mini dizi projesi üzerinde çalışıyor. Sosyal medyada hala #Pepsi349 etiketiyle bu olay anılıyor.

Sonuç: Marka İtibarı Nasıl Zedelenebilir?

1992 Pepsi Number Fever skandalı, günümüzde hâlâ iş etiği ve pazarlama ders kitaplarında sıkça anlatılan bir olay olarak yerini koruyor. Sadece bir yazılım hatası ile başlayan süreç, toplumsal bir isyan ve insan hayatı kayıplarına kadar gidebilir.

Bu skandal, pazarlama stratejilerinin ne kadar dikkatli planlanması gerektiğini ve tüketici beklentilerinin ciddiye alınmasının önemini bir kez daha gözler önüne sermiştir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

✅ Pepsi Number Fever nedir?

1992 yılında Pepsi’nin Filipinler’de düzenlediği, yanlışlıkla milyonlarca kişiye büyük ödül vaat eden promosyon kampanyasıdır.

❓ Neden Pepsi 349 skandalı çıktı?

Kampanya sırasında yapılan programlama hatasıyla milyonlarca kutuya “349” sayısı basılmış ve böylece büyük ödül çok fazla kişi tarafından kazanılmıştır.

🧨 Pepsi 349 olayında kaç kişi öldü?

Çıkan protestolarda en az 5 kişi hayatını kaybetti.

💬 Pepsi skandal sonrasında ne yaptı?

Pepsi, kampanyayı iptal etti, bazı tüketicilere tazminat ödedi ve Filipinler hükümetiyle anlaşarak sorunu çözme yoluna gitti.