23 Nisan Dünya Kitap Günü ve Kütüphaneler Haftası

Türkiye'de 23 Nisan, 'Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı' olmasının yanında 1995'ten bu yana 'Dünya Kitap Günü' olarak kutlanmaktadır.

23 Nisan 2025

0 454 6 dakika okuma süresi

23 Nisan Dünya Kitap Günü nedir? Dünya Kitap ve Telif Hakkı Günü neden kutlanıyor, amacı nedir, günün kurucusu kimdir? Her yıl aynı mı tarihte mi kutlanır? 2025 Dünya Kitap Günü teması nedir? 2025 Dünya Kitap Gününü nasıl kutlayabilirim? Dünya Kitap Günü ve Kütüphaneler Haftası Mesajları, sözleri ve alıntıları

23 Nisan Dünya Kitap Günü

Türkiye’de 23 Nisan, ‘Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’ olmasının yanında 1995’ten bu yana ‘Dünya Kitap Günü’ olarak kutlanmaktadır. Dünya Kitap ve Telif Hakkı Günü, kitaplardan ve okumadan keyif almayı teşvik eden bir kutlamadır. Ülkemizde her yıl 23 Nisan tarihinde Dünya Kitap Günü ve Milli Eğitim Bakanlığı’nca 23 Nisan gününü içine alan hafta “Dünya Kitap Günü ve Kütüphaneler Haftası” olarak belirlenmiştir.

Dünya Kitap Günü ilk olarak 23 Nisan 1995’te kutlanmaya başlandı ve o günden beri uluslararası düzeyde kullanılmaya devam ediyor.

Dünya Kitap ve Telif Hakkı Günü, her yıl 23 Nisan’da, 100’den fazla ülkede dünya edebiyatına katkı sağlayan yazarlara, kitap okumaya, yayına, yayın hakkına, düşünce ve ifade özgürlüğüne saygıyı teşvik etmek amacıyla 28 senedir kutlanıyor.

Tarihçesi

1995’te Barselona’da toplanan Uluslararası Yayıncılar Birliği Kongresi 23 Nisan gününün her yıl “Dünya Kitap Günü” olarak da bilinen Dünya Kitap ve Telif Hakkı Günü (World Book and Copyright Day) kutlanmasını kararlaştırmıştır. Aynı yıl Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından da okumayı, yayıncılık ve telif haklarını teşvik etmek amacıyla “23 Nisan Dünya Kitap Günü” olarak kabul edilmiştir.

Birinci Dünya Kitap Günü, 23 Nisan 1995’te kutlandı ve o günden bu güne kutlanmaya devam ediyor. Birleşik Krallık ve İrlanda’da ise Mart ayında kutlanmaktadır.

23 Nisan, dünya edebiyatı için sembolik bir tarihtir. 1616’da bu tarihte Cervantes, Shakespeare ve Inca Garcilaso de la Vega öldü. Dolayısıyla bu kararın alınmasında ve tarihin 23 Nisan seçilmesinde Miguel de Cervantes, William Shakespeare, Inca Garcilaso de la Vega ve Vladimir Nabokov gibi birçok ünlü yazarın doğum ya da ölüm günü olması da etkili olmuştur.

Dünya Kitap Gününün Amacı

1995’te Paris’te düzenlenen UNESCO Genel Konferansında bu günün oluşturulmasının ve kutlanmasının amacı, kitaplara ve yazarlara dünya çapında bir saygı duruşunda bulunmak, herkesi ve özellikle de gençleri, okuma zevkini keşfetmeye ve yenilenmiş bir başarı elde etmeye teşvik etmekti.

Kitabın ve okuma alışkanlığının önemini dünya çapında vurgulamak, okumayı özendirmek; yayına, yayın hakkına, düşünce ve ifade özgürlüğüne saygıyı teşvik etmek; kitabın, uluslar arasında kültür alışverişini sağlayan, karşılıklı anlayış ve hoşgörüyü geliştiren niteliğiyle de dünya barışına hizmet etmek hedeflenmiştir.

Bu gün ayrıca yaşam boyu zevk için okuma alışkanlığına sahip, özellikle dezavantajlı çevrelerden gelen daha fazla çocuk ve bunun onlara getirdiği yaşam şanslarının artması amacıyla UNESCO tarafından dünya çapında kitap ve okuma kutlaması olarak belirlenmiştir.

2025 Dünya Kitap Başkenti

2001’den bu yana her yıl UNESCO ve kitap endüstrisinin üç ana sektörünü temsil eden uluslararası kuruluşlar – yayıncılar, kitapçılar ve kütüphaneler, her 23 Nisan’da geçerli olmak üzere bir yıllık bir dönem için Dünya Kitap Başkenti’ni seçerler.

Dünya Kitap Başkenti, 23 Nisan Dünya Kitap ve Telif Hakkı Günü’nden başlayarak bir yıl boyunca kitapları teşvik eden ve okumayı teşvik eden şehirleri tanıyan UNESCO’nun bir girişimidir.

2025 yılı Dünya Kitap Başkenti, Rio de Janeiro (Brezilya) olarak seçilmiştir. UNESCO tarafından verilen bu unvan, şehrin 23 Nisan 2025’ten itibaren bir yıl boyunca kitap ve okuma kültürünü destekleyecek etkinlikler düzenlemesini sağlayacak.

Rio de Janeiro’nun Seçilme Nedenleri

UNESCO, Rio de Janeiro’yu seçerken şehrin kitapları sosyal değişim aracı olarak kullanma çabalarını ve okuryazarlık, eğitim ile yoksulluğun azaltılması gibi alanlardaki projelerini göz önünde bulundurmuştur.

UNESCO Dünya Kitap Başkenti olarak belirlenen şehirler, ulusal sınırlar içinde ve ötesinde her yaş ve nüfus grubu için kitap ve okumayı teşvik etmeyi ve yıl boyunca bir etkinlik programı düzenlemeyi taahhüt eder.

2026 – Rabat, Fas
2025 -Rio de Janeiro (Brezilya)
2024 – Fransa’nın Strazburg şehri
2023 – Gana’nın başkenti Akra
2022 – Meksika’nın Guadalajara şehri
2021 – Gürcistan’ın Tiflis şehri
2020 – Malezya’nın Kuala Lumpur şehri
2019 – Birleşik Arap Emirlikler (BAE) Sharjah şehri
2018 – Yunanistan’ın Atina şehri

Türkiye’de Kitap Günü Etkinlikleri

Dünya genelinde 100’den fazla ülkede kutlanan Dünya Kitap Günü, Türkiye Yayıncılar Birliği’nin de üyesi olduğu, Uluslararası Yayıncılar Birliği – International Publishers Association (IPA), Kütüphane Birlikleri ve Kurumları Uluslararası Federasyonu – International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA) gibi uluslararası kuruluşların da desteğiyle düzenlenen çeşitli kültür ve sanat etkinlikleri ile kutlanmaktadır.

23 Nisan öncesindeki haftaya yayılan kutlamalar öncelikle okullarda ve kütüphanelerde yapılan etkinliklerle başlıyor. Öğrencilere kitap okuma sevgisini aşılayan, onların kitaplarla, yazarlarla, kitabevleri ve kütüphanelerle tanışmasını sağlayan etkinlikler yapılıyor. Kitap okumayı teşvik amaçlı posterler, kitap ayraçları dağıtılıyor. Özellikle öğrenciler ve çocuklar için hazırlanan kitaplar okullarda ve kütüphanelerde dağıtılıyor. Yazarlarla tanışma toplantıları ve okuma günleri düzenleniyor. Gazete ve dergiler kitap ekleri veriyor. Okuma sevgisi ile ilgili yarışmalar düzenleniyor.

Dünya Kitap Günü teması

2025 Dünya Kitap ve Telif Hakları Günü’nün teması “Edebiyatın Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine (SKH) Katkısı” olarak belirlenmiştir. Bu tema, edebiyatın yoksulluk, eşitsizlik, açlık ve çevresel sürdürülebilirlik gibi küresel sorunlara çözüm üretme potansiyelini vurgulamaktadır.

Dünya edebiyatında büyük bir sembolizm taşıyan bu tarih, William Shakespeare, Miguel de Cervantes ve Inca Garcilaso de la Vega gibi pek çok ünlü yazarın ölümünün anıldığı gündür.

2025 Temasının Önemi

UNESCO, bu yılki temayla edebiyatın sadece bireysel gelişim değil, aynı zamanda toplumsal dönüşüm aracı olduğunu hatırlatıyor. Kitaplar, farklı bakış açıları sunarak empatiyi artırır, kültürler arası anlayışı güçlendirir ve sürdürülebilir bir gelecek için farkındalık yaratır.

Dünya Kitap Günü (The World Book Day) organizasyonu yıl boyu, tüm çocukların kendilerine ait bir kitaba sahip olmalarını sağlamak için hediye çekleri dağıtmak için okullar ve kreşlerle birlikte çalışmalar yapmaktadır.

Dünya Kitap Günü ne zaman 2025?

Kitap Günü, kitap sevgisi ve ortak okuma yoluyla hayatları değiştirir. Dünya çapında 100’den fazla ülkede kutlanan Dünya Kitap Günü bu yıl, 23 Nisan 2025 Çarşamba gününe denk geliyor.

Dünyada, Kitap Günü’nün gerçekleştiği başka birçok tarih var. Birleşik Krallık, İsveç ve İrlanda, Dünya Kitap Günü’nü farklı tarihlerde kutlar. Birleşik Krallık’taki organizatörler, Paskalya okul tatilleri ve St George Günü ile çatışmaları önlemek için Mart ayının ilk haftası kutlar.

Kitap Okumanın 5 Faydası

Okumak stresi %68 oranında azaltır.
Kitaplar kişiseldir; Kitap sahibi olan çocukların, evde kitabı olmayanlara göre düzenli okuyucu olma olasılıkları daha yüksektir.
Günde sadece 20 dakika okumak, yılda 1.800.000 kelime okumaya eşittir.

Akıcılık oluşturur; Okumak kelime dağarcığınızı geliştirmenin en iyi yoludur ve bu en çok çocuklarda görülür.
Kütüphaneler etkilidir; Çocuklar, sınıflarında mini bir kütüphane varsa %50 daha fazla kitap okurlar.

Dünya’da en çok kitap okuyan ülkeler

Dünyada en çok kitap okunan ilk 10 ülke arasında Asya’dan 6 ve Avrupa’dan 4 ülke yer alıyor. Türkiye, listenin 18’inci sırasında yer alıyor. Hindistan liste başı olarak öne çıkıyor

Hindistan – en çok kitap okuyan ülke sıralamasında bir numara olan Hindistan, haftada yaklaşık 10 saat 42 dakika okumaya harcıyor.

Tayland – İkinci sırada yer alıyor ve haftalık okuma oranı toplam 9 saat 24 dakika.

Çin – Bu ülke, haftada 8 saat veya yılda 416 saat okuyarak üçüncü sırada yer alıyor.

Filipinler – Bu topraklardan insanlar haftada 7 saat 36 dakika materyal okuyor.

Mısır – beşinci sırada olan bu ulus, haftada 7 saat 30 dakika kitap okuyor.

ABD, haftada 5 saat 42 dakika okuma ile 42. sırada yer alıyor.

Listede en çok kitap okunan diğer ülkeler, Filipinler (7 saat 36 dakika), Mısır (7 saat 30 dakika), Çekya (7 saat 24 dakika), İsveç (7 saat 6 dakika), Fransa (6 saat 54 dakika), Macaristan (6 saat 48 dakika) ve Suudi Arabistan (6 saat 48 dakika) şeklinde sıralanıyor. Türkiye, haftada ortalama 5 saat 54 dakika kitap okunma süresiyle listenin 18’inci sırasında yer alıyor.

Dünya Kitap Günü ve Kütüphaneler Haftası İlham Verici Sözleri

Kitap okumak yaşadıklarımızı anlamlandırır, ufkumuzu açar, dünyamızı renklendirir, özgüven sağlar, tabularımızı sorgulatır, özgür düşünceyi teşvik eder, öfkemizi dindirir, empatiyi artırır….

Bir kitaba baktığınızda başka birinin sesini duyarsınız, belki 1000 yıldır ölü biri. Okumak, zamanda yolculuk etmektir. – Carl sagan

Ne kadar çok okursanız, o kadar çok şey öğrenirsiniz. Ne kadar çok öğrenirseniz, o kadar çok yere gideceksiniz. –Dr. Seuss

Türkiye Cumhuriyeti’nin temeli kültürdür. Kültür, okumak, anlamak, görebilmek, görebildiğinden anlam çıkarmak, ders almak, düşünmek, zekayı eğitmektir. – Atatürk

Kitapsız büyüyen çocuk, susuz yetişen fidana benzer. – Çin atasözü

Kitap, içimizdeki donmuş denizin buzlarını kırmaya yarayan bir araçtır. – Franz Kafka

“Okurken yemek yemekten daha lüks bir şey yoktur – yemek yerken kitap okumadıkça …” – E. Nesbit, The Magic World

“Kitapsız bir oda, ruhsuz bir beden gibidir.” – Marcus Tullius Cicero

Bu yazılarda ilginizi çekebilir;