31 Ekim Dünya Şehirler Günü 2025
31 Ekim Dünya Şehirler Günü nedir? Şehirler Günü neden ve ne zaman kutlanıyor? Dünya Şehirler Günü Teması ve tarihçesi nedir?
31 Ekim Dünya Şehirler Günü nedir? Şehirler Günü neden ve ne zaman kutlanıyor, hangi güne denk geliyor? Dünya Şehirler Günü Teması 2025 ve tarihçesi nedir, nasıl ortaya çıktı, ilk ne zaman kutlandı? Neden 31 Ekim seçildi? Dünya Çeviri Şehirler neden önemlidir ve amacı nedir?
İlk şehir devletleri hangi dönemde kurulmuştur? 31 Ekim Şehirler günü nasıl kutlanır, gözlemlenir? Urban Ekim veya Urban October Nedir? Şehir ne demek, Primat şehir anlamı nedir? 2025’te dünyada kaç şehir var?
Dünya Şehirler Günü
Dünya Şehirler Günü küresel kentleşme hakkında farkındalık yaratmak ve sürdürülebilir kentsel gelişimde küresel işbirliğini teşvik etmek amacıyla her yıl 31 Ekim’de kutlanıyor.
Birleşmiş Milletler tarafından 2013 yılında ilan edilen ve her yıl kutlanan Dünya Şehirler Günü, BM’nin kentsel kalkınmayı sürdürülebilir bir şekilde ele alan Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar olan Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi 11 ile uyumludur.
Gün, dünyanın en büyük şehirlerindeki eşitsizlikleri gün ışığına çıkarıyor ve eşitlik ile hizmetlere ve fırsatlara erişim de dahil olmak üzere daha fazla sosyal kapsamayı zorluyor.
Dünya Şehirler Günü Tarihçesi
İlk şehirler MÖ 7500 civarında Mezopotamya olarak bilinen bir ülkede Dicle ve Fırat nehirleri arasındaki verimli bölgede ortaya çıktı. Bu şehirler Eridu, Ur ve Uruk’u içeren Sümerler tarafından kurulduğu kabul edilen ilk kentlerdi ve aynı zaman da siyasal olarak birer kent devletiydi. Yakında Mısır’da Nil Nehri, Hindistan’da İndus Nehri ve Çin’de Huang He Nehri kıyılarında şehirler oluştu.
Şehirler verimli topraklara sahip yerlerde büyüdü ve ilk insanların daha göçebe bir yaşam tarzını terk etmesine olanak sağladı. Sonraki bin yıl boyunca, şehirler dünya genelinde yükselmeye ve gelişmeye devam etti.
Mezopotamya enkaza döndü, İndus Vadisi terk edildi ve Roma yükseldi ve siyasi anlaşmazlık, güç mücadelesi nedenlerle zayıfladı ve düştü. Ama şehrin kurum ve tesisleri asla ortadan kalkmadı.
Şehirler tarih boyunca ticaret, din, kültür ve eğitim merkezleri olmuştur. Ancak, bugün kentsel yerleşimlerin büyük ölçeği ancak 18. ve 19. yüzyıllarda Sanayi Devrimi’nden sonra mümkün oldu. Devrim, fabrikalarda iş fırsatları aramak için insanları şehirlere sürükledi. Kentsel nüfus artışı aynı zamanda teknolojik gelişmelerle de desteklendi ve bunlar arasında çeliğin, elektrik iletiminin, asansörlerin vb. icadı yer aldı.
Dünya nüfusunun yarısından fazlası artık şehirlerde yaşıyor ve bu insanları sürdürülebilir bir şekilde şehirler içinde bir arada nasıl yaşayacakları konusunda bilinçlendirmek her zamankinden daha önemli bir hale geliyor.
Birleşmiş Milletler, 2030 yılına kadar nüfusu 10 milyondan fazla olan şehirler olan 41 megakent olacağını tahmin ediyor. Beş megakentiyle Hindistan’ın yedi şehre ev sahipliği yapması bekleniyor. Megakentlerin ortaya çıkması gereken diğer yerler arasında Demokratik Kongo Halk Cumhuriyeti’nin başkenti Kinşasa gibi yerler bulunuyor.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 5 Şubat 2014 tarihinde 68/239 sayılı kararıyla 31 Ekim’i Dünya Şehirler Günü (World Cities Day) olarak belirledi ve ilk olarak 2014’te kutlandı.
Gün, uluslararası toplumun küresel kentleşmeye olan ilgisini büyük ölçüde artırması, kentleşmenin zorluklarını ele alan fırsatların karşılanmasında ve dünya çapında sürdürülebilir kentsel kalkınmaya katkıda bulunma konusunda ülkeler arasındaki işbirliğini ilerletmesi amacıyla oluşturuldu.
2025 Dünya Şehirler Günü teması nedir?
2025 Dünya Şehirler Günü’nün teması olan “İnsan Merkezli Akıllı Şehirler” (People-Centred Smart Cities), şehirleşme ve dijitalleşme süreçlerinde insan odaklı bir yaklaşımı vurgulamaktadır. Bu tema, Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Programı (UN-Habitat) tarafından her yıl belirlenen ve 31 Ekim’de kutlanan Dünya Şehirler Günü’nün 2025 yılı için seçilen özel konusudur.
İnsan Merkezli Akıllı Şehirler Nedir?
İnsan merkezli akıllı şehirler, dijital teknolojiler, yapay zeka ve veri analitiği gibi araçları, şehir sakinlerinin yaşam kalitesini artırmak, sosyal eşitsizlikleri azaltmak ve sürdürülebilir kalkınmayı desteklemek amacıyla kullanan şehirlerdir. Bu yaklaşımda, teknolojinin insanları dışlanmaması, aksine onların ihtiyaçlarına ve katılımına hizmet etmesi hedeflenir.
2025 Dünya Şehirler Günü’nde Neler Tartışılacak?
31 Ekim 2025’te Kolombiya’nın Bogotá şehrinde gerçekleştirilecek küresel etkinlikte, insan merkezli akıllı şehirlerin nasıl tasarlanabileceği ve uygulanabileceği üzerine çeşitli oturumlar düzenlenecektir. Bu oturumlarda, veri odaklı karar alma süreçlerinin şehir yaşamını nasıl iyileştirebileceği ve mevcut krizlerden nasıl toparlanılabileceği ele alınacaktır.
Türkiye’de İnsan Merkezli Akıllı Şehirler
Türkiye’de de insan merkezli akıllı şehirler anlayışı benimsenmeye başlanmıştır. Örneğin, 2025 yılı için belirlenen “Herkes İçin Sürdürülebilir Bir Kentsel Geleceğin İnşası” teması çerçevesinde, insan odaklı akıllı şehirler kategorisinde başvurular alınmaktadır. Bu başvurular, şehirlerin sürdürülebilirlik ve insan odaklılık açısından değerlendirilmesini sağlamaktadır.
Özetle
İnsan merkezli akıllı şehirler, teknolojinin insan yaşamını iyileştirmek için nasıl kullanılabileceğinin somut örnekleridir. Bu yaklaşım, şehirlerin daha yaşanabilir, erişilebilir ve sürdürülebilir hale gelmesini sağlayarak, tüm dünya için daha iyi bir geleceğin inşasına katkıda bulunmaktadır.
Şehir nedir?
Şehir kelimesi, Farsça şehr kelimesinden gelmektedir. Şehir tanımı ise nüfusunun çoğu ticaret, sanayi, hizmet veya yönetimle ilgili işlerle uğraşan, genellikle tarımsal etkinliklerin olmadığı, bir kasaba veya köyden daha büyük, nüfuslu veya önemli bir yerleşim yeridir.
Türkiye’nin en büyük şehri İstanbul, kıtalararası bir şehir olup, Avrupa’daki bölümüne Avrupa Yakası veya Rumeli Yakası, Asya’daki bölümüne ise Anadolu Yakası veya Asya Yakası denir.
Dünya Kent Forumu’na göre, 2025 itibariyle dünyada 10.000’den fazla şehir vardır.
Primat Şehir nedir?
Primat şehir, bir ülkenin kentsel alanları arasında baskın olan bir şehirdir. Primat bir şehir, orantısız olarak ülke veya bölgedeki daha büyük şehir olan geniş bir kentsel çevredir.
Mexico City bir primat şehir örneğidir çünkü diğer Meksika şehirlerinden orantısız olarak daha büyük ve ülkeye hakimdir. Primat şehir örnekleri arasında Mexico City, Paris, Kahire, Cakarta ve Seul gösterilebilir.
Yaklaşık 16 milyon nüfusuyla İstanbul, dünyanın en büyük primat şehirlerinden biri olmaya devam ediyor.
Urban October Nedir?
Urban October, 2014 yılında BM-Habitat tarafından dünyanın kentsel zorluklarını vurgulamak ve uluslararası toplumu Yeni Kentsel Gündem’e dahil etmek için başlatılmıştır. Türkçe anlamı olarak Kentsel Ekim, Daha İyi Bir Kentsel Geleceği teşvik etmek için Ekim ayı 31 gün içinde farkındalığı artırmak, katılımı teşvik etmek, bilgi üretmek ve uluslararası toplumu Yeni Kentsel Gündeme yönlendirmek için geliştirildi.
Şehir devletleri nasıl ortaya çıkmıştır?
İnsanın yerleşik yaşama geçmesiyle birlikte ortaya çıkan ilk tarım toplulukları birkaç yüz kişiden oluşan köylerde yaşıyordu. Verimli tarım alanlarının bulunduğu Mezopotamya, İndus, Nil ve Sarıırmak Vadisi’nde bugünkü büyük şehirlerin temelleri olan ve her birinde binlerce kişinin yaşadığı ilk şehirler kuruldu.
Şehirler Günü Nasıl Gözlemlenir?
Dünya Şehirler Günü var çünkü şehirler var. Şehrini ve şehirlerin tarihi hakkında bilgi edinin ve sizi şaşırtabilecek şeyler öğrenin.
Modern şehirdeki sorunlar hakkında bilgi edinin. Şehrin kurumu sorunlarla dolu, onlar hakkında bilgi edinin. Bir bütün olarak toplulukların bazılarını çözmeye nasıl yardımcı olabileceğini görün ve şehrinizde bir fark yaratın.
Bir şehirde yaşıyorsanız, öğrendikleriniz hakkında arkadaşlarınız ve ailenizle konuşarak farkındalığın yayılmasına yardımcı olun.
Dünya Şehirler Günü Neden Önemlidir?
Şehirler büyüleyici bir kavramdır. Bu gün, dünyanın yarısının içinde yaşadığı ekosistem hakkında daha fazla bilgi edinme fırsatı sunar.
Şehirler gerçekten de eşitsizliklerle doludur. Dünya Şehirler Günü, dünyanın dört bir yanındaki şehirleri rahatsız eden birçok sorunu gün ışığına çıkarır ve çözüm önerilerini bulmaya, araştırmaya yardımcı olur.
Sürdürülebilir kalkınma, onlarca yıldır son derece zorunlu hale geldi. Dünya Şehirler Günü, bu gerçeğe daha fazla dikkat etmemiz gerektiğini bizlere hatırlatmaktadır.
Kentsel Ekim’in önemi nedir?
Kentsel Ekim, bir dizi küresel etkinlik aracılığıyla kentsel kalkınma ve sürdürülebilirlik üzerine tartışmaları teşvik ediyor.
Dünya Şehirler Günü Ne Zaman 2025?
Birleşmiş Milletler ve özellikle BM-Habitat ile birlikte ilgili uluslararası kuruluşlar, sivil toplum ve tüm paydaşlar Dünya Şehirler Günü’nü gözlemler ve farkındalık yaratır.
Her yıl 31 Ekim tarihinde kutlanan bu gün, kentleşmeye küresel ilgiyi teşvik etmek ve kentleşmenin zorluklarını ele almak için uluslararası işbirliğini sağlamak ve böylece sürdürülebilir kentsel kalkınmaya katkıda bulunmaktır.
- 2025 – 31 Ekim Cuma
- 2026 – 31 Ekim Cumartesi
Birleşmiş Milletler, her yıl dünya, sürdürülebilir kentleşme konusundaki gelişmelere ve sorunlara çözüm noktasında katkıda bulunmak için Ekim ayı ile birlikte Dünya Habitat Günü ile başlayarak bir ay boyunca hepimiz için bir fırsat olan Urban Ekim’i kutluyor.
Bu yazılar da ilginizi çekebilir;
