Ertuğrul Gazi Kimdir? Kısaca Hayatı ve Tarihteki Yeri

Osmanlı İmparatorluğunun kurucusu Osman Bey’in babası olan Ertuğrul Gazi kimdir? Kısaca hayatı ve ölümü, eşleri, çocukları ve vasiyeti

Ertuğrul Gazi Kimdir?

Osmanlı İmparatorluğunun kurucusu Osman Bey’in babası olan Ertuğrul Gazi kimdir?

Ertuğrul Gazi veya Ertuğrul Bey (1198 – Eylül 1281, Söğüt), 13. yüzyılın ortalarında Oğuzların Kayı boyunun lideri ve Osmanlı Devleti‘nin kurucusu olan Osman Bey‘in babasıdır. Ertuğrul Gazi 1231’de Söğüt’e yerleşmiş 1281’de ise vefat etmiştir.

Ertuğrul Gazi’nin Babası

Ertuğrul Gazi’nin babasının Süleyman Şah (bir rivayete göre ise Gündüz Alp) olduğu tarihi kaynaklardan bilinmektedir. Süleyman Şah, 1227 yılında Moğol istilasında atıyla girdiği Fırat Nehri’nde boğulunca, Oğuz Türkleri’nin Kayı boyu’nun başına oğlu Ertuğrul Bey geçmiştir.

Ertuğrul Gazi’nin babasının Süleyman Şah olduğu şeklindeki anlayış Osmanlı tarihi kültüründe yayılan bir rivayete dayanmaktadır.

Fakat son dönem tarihçilerinin kabul ettiği genel görüş ise, Osmanlı sultanları soy ağacına göre ise Gündüz Alp’i en üste yerleştirmek gerektiği şeklindedir.

Yine Gündüz Alp’in Ertuğrul Gazi’nin babası olduğunu kaydeden eserlerin pek çoğunun, Süleyman Şah olduğunu kaydeden eserlerden daha önce kaleme alınmış olması da bu ihtimali kuvvetlendirmektedir.

Yine Ertuğrul Gazi’nin babasının Gündüz Alp’in olduğunu kaydeden kaynakların çoğu, babasının Süleyman Şah olduğu kaynaklardan daha önce kaleme alınmış olduğu belirlenmiştir. Bu durum ise Ertuğrul Gazi’nin babasının Gündüz Alp olması ihtimalini daha da kuvvetlendirmektedir.

Ayrıca Ertuğrul Gazi’nin büyük oğlunun adının Gündüz olması da bu bilgiyi kuvvetlendirmektedir.

Osman Gazi’nin hutbe okutturup sikke bastırdığı şeklindeki rivayet ve bu bağlamda Osman Gazi’ye aidiyeti kabul edilen bir sikkenin de varlığı Ertuğrul’un babasının Gündüz Alp olduğu görüşünü desteklemektedir.

Nitekim bu sikkede Osman bin Ertuğrul bin Gündüz Alp yani Gündüz Alp oğlu Ertuğrul oğlu Osman yazılıdır.

Adı geçen Gündüz Alp’in kabri ise Ankara Beypazarı’na bağlı Hırkatepe köyündedir.

Ertuğrul Gazi’nin Hayatı

Tam olarak hangi tarihte ve nerede doğduğu bilinmeyen Ertuğrul Gazi, yine bazı tarihi kaynaklara göre 1198 (bir rivayete göre 1188) tarihinde dünyaya geldi. Babası Gündüz Alp, annesi Hayme Hatun’dur. Sungur Tekin, Gündoğdu ve Dündar isimlerinde 3 kardeşi vardı. Oğuzların Bozok kolunun Kayı boyuna mensup olan Ertuğrul Gazi, Osmanlı Devleti’nin kurucusu Osman Bey’in babasıdır.

9. yüzyılda Ertuğrul Gazi’nin ataları olan Bozoklar, yaklaşık 50 bin veya 70 bin civarında hane olmak üzere diğer Oğuz boyları ile beraber Moğol istilasının da etkisiyle Buhara ve Semerkant (Özbekistan) üzerinden Ceyhun nehrini (Amuderya) geçerek Horasan (Türkmenistan) bölgesinin Merv /Mohan şehrine yerleştiler. 11.yüzyılda ise Selçuklularla birlikte Azerbaycan’ı aşarak bu günkü Ahlat bölgesine gelmişlerdir.

Gündüz Alp’in (bir rivayete göre Süleyman Şah) dört oğlundan biri olan Ertuğrul Gazi, annesi Hayma Ana ve küçük kardeşi Dündar Bey ile beraber 444 çadırlık efradıyla beraber Sürmeli çukur yöresine yerleştiler. Bir müddet sonra batıya doğru ilerlediler.

Karacahisar ve Söğüt’ü fetheden Ertuğrul Bey idaresindeki Kayıhanlıları Selçuklu Sultanı I. Alâeddin Keykubat, bu savaşlardaki hizmetlerinin karşılığında ödüllendirdi ve Ankara’nın batısındaki Karacadağ’ı kışlak-yaylak olarak verdi.

Ertuğrul Gazi’nin Anadolu’daki ilk konak yeri Karacadağ’dır. Böylece Ertuğrul Gazi ilk olarak tarih sahnesinde görünmüş oldu.

Ertuğrul Gazi, Selçuklu Devleti’nin kuzeybatı uç sınırlarını en iyi şekilde koruyup, asayiş temin etti. Ertuğrul Gazi, komşu Bizans tekfurlarına karşı kazandığı zaferlerden dolayı Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat tarafından “Gazi” ünvanı aldı.

ERTUĞRUL GAZİ NASIL ÖLDÜ?

Ertuğrul Gazi, emri altındaki topraklarda yaşayan halk tarafından çok sevilen ve sayılan bir kişiydi. Söğüt’teki Hıristiyan tebaası da Ertuğrul Gazi’yi yürekten seviyor ve sayıyordu. Yurt tuttuğu bölgede huzur ve güveni sağladı.

Ertuğrul Gazi, yöneticiliği döneminde aşiretinin nüfusunun az olmasından dolayı barış merkezli, ihtiyatlı ve tedbirli bir siyaset izledi.

Çevresinde bulunan Türkmen beylikleri ve Bizans (İnegöl-Karacahisar-Bilecik) tekfurlarıyla daima iyi geçinip onların durumlarını ve siyasi şartları gayet iyi değerlendirerek başında bulunduğu aşiretini ve idaresi altında yaşayanları sulh ve sükûnet içinde yaşattı.

Vefatı ve Türbesi

Ertuğrul Gazi, 1281 yılında Sögüt’te 93 yaşlarında iken vefat etti. Türbesi Söğüt’tedir. Sögüt ilçesinde her yıl eylül ayının 2.haftası pazar günü Ertuğrul Gazi’yi anma törenleri yapılmaktadır.

Ertuğrul Gâzinin ölümünden sonra, küçük oğlu Osmân Gâzi, kabîlesinin reisi oldu. Osman Bey’in de başarısı ile Osmanlı Devleti tam altı asır yaşadı.

Oğlu Osman Gazi 1299 yılında, merkezi Söğüt olan Osmanlı Beyliği’ni kurdu. Söğüt’te vefat eden Ertuğrul Gazi’nin, oğlu Osman Gazi tarafından yaptırılan bir türbesi bulunmaktadır.

Ertuğrul Gazi’nin Eşleri Kimlerdir?

93 yıl yaşayan Ertuğrul Bey, tarihte 1 kere evlendi. Ertuğrul Gazi tek evliliği olan Halime Hatun ile evlendi.

Ertuğrul Gazi’nin eşi Hayme Hatun’dur. Boy içerisinde Hayme Ana deniliyordu. İç Anadolu’daki Haymana Yöresinin adı ondan gelmektedir.

Ertuğrul Gazi’nin üç oğlu vardı: Saru Batu Savcı Bey, Gündüz Alp ve Osman Bey. Üçüncü oğluna öncelikle Otman adını vermiştir. Daha sonra İslam Dünyası’yla ilişkileri geliştirmek için Otman, Osman Bey olarak anılmaya başlamıştır.

Halime Hatun’un 1281 yılında vefatıyla birlikte Ertuğrul Gazi de aynı yıl içerisinde Hakk’a kavuştu.

Çocukları

Ertuğrul Gazi, Halime Hatun ile evlenip üç oğlu oldu. Ertuğrul Gazi’nin çocukları Gazi Sarı- Batı Savcı Bey, Gündüz Alp ve Osman Bey’dir. .

Gazi Sarı-Batı Savcı Bey (vefatı: 1288), Gündüz Alp (vefatı: 1306), Osman Bey (1258-1326)

Ertuğrul Gazi’nin Tarihteki ve Popüler Kültürdeki Yeri

19. yüzyılda, Sultan Abdülaziz dönemi Osmanlı Donanması için inşa edilen bir fırkateyne anısına ismi verilmiştir. Yanı sıra, 1998’de, Türkmenistan Aşkabat’ta adına Ertuğrul Gazi Camii inşa edilmiştir.

Ek olarak, Ertuğrul Gazi, 2014’ten beri TRT 1 televizyon kanalında yayınlanan Diriliş: Ertuğrul dizisinde Engin Altan Düzyatan tarafından canlandırılmaktadır.

Osman Bey’e İlk Vasiyeti

Ertuğrul Gazi yıllarca akıl danıştığı hocası Şeyh Edebali hakkında Osman Bey’e şu öğüdü vermiştir:

“Bak oğul!… Beni kır, Şeyh Edebali’yi kırma. O bizim boyumuzun ışığıdır. Terazisi dirhem şaşmaz. Bana karşı gel ama O’na karşı gelme. Bana karşı gelirsen üzülür incinirim. O’na karşı gelirsen gözlerim sana bakmaz olur. Sözümüz Edabali için değil senceğiz içindir. Bu dediklerimi vasiyetim say.”

Gayemiz Allah’dır
Önderimiz Rasulullah’tır
Düsturumuz KUR’AN’dır.

Ertuğrul Gazi

• Osmanlı Devleti Kurucusu Osman Gazi Kimdir? 
• Fatih Sultan Mehmed Kimdir? Kısaca Hayatı
• Yıldırım Bayezid Hayatı
• Kanuni Sultan Süleyman Hayatı